Ebola hemorajik ateşi nedir?
Ebola Hemorajik Ateşi (EHA) ağır, sıklıkla ölümle seyreden insanlarda ve primatlarda (Maymun ve Şempanzeler) görülen ve 1976 dan beri bilinen bir hastalıktır. Kongo'daki bir nehre hitaben Ebola adı verilmiştir. Filavoviridae ailesinden bir RNA virüsüdür. 4 türünden 3'ü tanımlanmıştır: (İnsanlarda hastalık yapanlar) Ebola-Zaire, Ebola-Sudan ve Ebola-Ivory Coast. Dördüncüsü Ebola - Reston primatlarda hastalık yapar.
Tabiattaki yeri
Meyve bitlerinden olan Pteropodidae etti Ebola virüsü için , doğal Konak olarak kabul edilir
Bilinmiyor. Delillerin gösterdiğine göre Afrika özellikli bir hayvan kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Ebola-Reston virüsü bir çeşit enfekte maymundan izole edilmiştir, bu virüs İtalya ve Amerika ya Filipinlerden gelmiştir. Bu virüs Kuzey Amerika gibi diğer ülkelerde bilinmemektedir.
Ebola hemorajik ateşi nerede oluşur?
Kongo'da, Gabon da, Ivory Coast, Sudan ve Uganda'dadır. Serolojik olarak hastalığı taşıdığı bilinen ama hasta olmayan bir kişi Liberya'dan bildirilmiştir. İngiltere'de de iğne batması sonucu bir Laboratuar çalışanı hastalığa yakalanmıştır.Amerika da insanın hastalanması hakkında herhangi bir bildirim olmamıştır. Amerika ve İtalya'da Ebola-Reston virüsü maymunlarda ölüm ve ciddi hastalığı yol açmıştır. Bu salgın esnasında birkaç araştırmacı virüsle enfekte olmuş fakat hastalanmamışlardır. EHA sporadik salgınlar şeklinde görülüyor. Genellikle medikal malzemeler ile yayılıyor, muhtemelen tek vakalar da olmasına rağmen tanı konulamamaktadır.
Ebola virüsü nasıl yayılır?
İnsanların Ebola virüsüyle hastalanması sporadiktir. İnsanlar virüsü taşımazlar. Doğal rezervuarını bilemediğimiz için hastalığın insanlarda nasıl salgın yaptığını da bilemiyoruz. Yine de ilk hastanın enfekte hayvan ile kontaminasyon sonucu hastalandığı zannedilmektedir. Bir kez birisi hastalandığı zaman, virüsü birkaç değişik yol ile diğerlerine bulaştırabilir, İnsanlar enfekte kişinin kanı veya sekresyonu ile direk kontaminasyon sonucu virüsü alabilirler. Aile veya arkadaşları arasındaki yakınlık, beslenme, uğraşlar veya diğer sebepler ile virüs arkadaşlar ve aileler arasında sıklıkla yayılır. İnsanlar ayrıca enfekte sekresyon ile kontamine olmuş, iğne gibi bazı objelerle kontaminasyon sonucu da virüse maruz kalabilirler. EHA salgını ile nazokomial geçiş sıklıkla bağdaştırılmıştır. Bu, yukarıda tanımlanan iki yolu da içerir, fakat hastane veya kliniklerdeki medikal setlerle yayılımı tanımlar. Afrika da genelde hastalar maskesiz galoşsuz ve eldivensiz bakılmaktadır. Ayrıca tek kullanımlık olmayan şırınga veya enjektörlerin steril edilmeden sadece suyla yıkanıp tekrar tekrar kullanımı ile bir çok kişi enfekte olabilir. Virginia da havayoluyla maymundan maymuna Ebola-Reston virüsü geçişi olmuştur. Fakat hastane veya ev sakinlerinde bu tip bir geçiş tanımlanmamaktadır.
Ebola hemorajik ateşinin semptomları
Ateş, Baş ağrısı, Eklem ve kas ağrısı, Halsizlik, İshal, Kusma, Mide ağrısı, İştahsızlık
Bazı hastalarda da şu belirti ve bulgular görülebilir; Kaşıntı, gözlerde kızarıklık, hıçkırık, öksürük, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, nefes almakta güçlük, yutkunma zorluğu, vücut içinde ve dışında kanamalar. Laboratuvar bulgularında düşük beyaz kan hücreleri ve trombosit sayısı ile yüksek karaciğer enzimleri görülmektedir.
Belirtiler Ebola virüsüne maruz kalındıktan 2 - 21 gün (genellikle 8-10 gün) sonra görülür. Hastaların bir kısmı iyileşirken, neden bazılarının öldüğü tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla beraber ölenlerin virüse karşı yeterli bağışık yanıt geliştiremedikleri bilinmektedir.
Ebola hemorajik ateşi nasıl önlenir?
Afrika da EHA önleminin bir çok zorluğu vardır. Ebola virüsünün doğal rezervuarlarının lokasyonu ve kimliğinin bilinmemesi sebebiyle önlem metotları birkaç tanedir. Hastalık varlığında, sosyal ve ekonomik şartlar epideminin yayılmasını sağlar bu sebeple halk sağlığı ile uğraşanlarının EHA vakalarını bir görüşte tanıması gerekmektedir. Ayrıca sağlık çalışanlarının diagnostik test imkanlarına sahip olması , vakaların izolasyonunu sağlayacak pratiğe ve sağlık çalışanlarının kendilerini koruma imkanlarına sahip olması gerekmektedir. Enfeksiyon kontrol önlemleri ; eldiven, özel koruyucu gözlük, maskı da içeren baştan aşağı giyilen özel koruyucu kıyafet giymeyi, Ebola hastalarının korunmasız kişilerle kontamine olmasından korunmayı ve tam sterilzasyon tekniği imkanlarını içerir. Tüm bu tekniklerin amacı; herhangi bir hastanın kan veya sekresyonlarıyla herhangi bir kişinin temasından kaçınmayı sağlamaktır. EHA'lı bir hasta ölürse ölmüş kişinin cesedi ile direk kontaminasyondan korunmak oldukça önemlidir. CDC sağlık çalışanlarının ihtiyaçlarını karşılayacak araçları hazırlamıştır. CDC WHO ile birlikte Afrika Sağlık Setindeki Viral HEMORAJİK Enfeksiyon Kontrolü başlığı altında hastanelere yönelik pratik kuralları geliştirmiştir. Bu, lokal olarak mümkün olan imkanları kullanarak Ebola gibi Viral Hemorajik Ateşin tanındığında sağlık açısından yapılması gereken prosedürleri ve hastane kaynaklı geçişlerin önlenmesi hususlarını tarif eder.Bir benzer test olarak Ebola şüphesi ile ölmüş olan vakalardan küçük deri örneklerinin alınarak retrospektif olarak tanınması metodunu geliştirmiştir.
Editör: Doğu Gazetesi
