Ticaret Bakanlığı, özellikle yurt dışı kaynaklı e-ticaret platformları üzerinden posta ve hızlı kargo taşımacılığıyla ülkeye giren üç kritik ürün grubunda (Ayakkabı, Oyuncak ve Saraciye) güvenliği tehdit eden yüksek riskler tespit edilmesi üzerine önemli bir düzenlemeyi hayata geçirdi. Bu ürünlerin 'basitleştirilmiş gümrük beyannamesi' kapsamında ülkeye girişi kısıtlanırken, Bakanlık önceden sipariş veren tüketicilerin haklarını koruma altına alan yeni bir yol haritasını da açıkladı.
Daha önce de uyardığımız (bkz: https://www.dogugazetesi.com/online-alisverise-dikkat-o-urunlere-kargo-yasagi) gibi, denetimsiz mikro ithalatın tüketiciler için büyük bir sağlık riski taşıdığı bir kez daha ortaya çıktı.
%81 UYGUNSUZLUK: KURŞUN VE KADMİYUM ALARMI
Ticaret Bakanlığı'na bağlı ilgili genel müdürlüklerce yapılan laboratuvar analizleri, kısıtlama kararının ne denli yerinde olduğunu gözler önüne serdi. İncelenen ürünlerin tam %81'inde (182 üründen 148'i) ürün güvenliği kriterlerine uyulmadığı tespit edildi.
Risk taşıyan bu ürün gruplarında saptanan vahim durumlar şunlar:
-
Oyuncaklar: Küçük parça içerdiği için boğulma riski oluşturan, keskin kenarlı veya fiziksel dayanımı yetersiz ürünler tespit edildi. Elektrikli oyuncaklarda ise güvenli pil yuvası kapaklarının olmaması gibi basit ama kritik güvenlik açıkları bulundu.
-
Ayakkabılar: Özellikle bazı kadın sandaletlerinde kurşun oranının yasal limitin 50 katı seviyesinde olduğu belirlendi. Kurşun, sinir sistemi üzerinde ciddi toksik etkilere yol açabiliyor.
-
Saraciye (Çanta, Cüzdan, Bavul): Bu grupta uygunsuzluk oranı yüzde 75 olarak belirlendi. Kimyasal analizlerde, kurşun ve kadmiyum miktarının yasal limitleri aştığı görüldü. Bu toksik maddeler, uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Önceden Sipariş Veren Tüketiciye 3 Kritik Hak
Yeni genelgenin yayımlandığı 20 Ekim 2025 tarihinden sonra kısıtlanan bu ürünleri sipariş eden vatandaşlar mağdur edilmeyecek. Tüketiciler, gümrükte bekleyen ürünleri için şu hakları kullanabilecek:
-
Normal Usulde Beyan (Detaylı Beyan): Alıcı, eşyayı basitleştirilmiş beyan yerine normal (detaylı) gümrük beyannamesi ile beyan ederek ülkeye sokma hakkına sahiptir. Bu, daha karmaşık ve maliyetli bir süreç gerektirebilir.
-
Gümrüğe İade: Tüketici, alışveriş yaptığı e-ticaret platformu ve satıcıyla iletişime geçerek ürünü iade sürecini başlatabilir ve gümrük idaresinden iade talebinde bulunabilir.
-
Terk Etme: Alıcı, ürünü gümrüğe terk etme hakkını da kullanabilir. Ürün, Gümrük Kanunu'nda belirtilen sürelerde serbest dolaşıma girmezse tasfiye süreci başlayacaktır.
ÖNEMLİ NOT: Ülkeye girişi kısıtlanan bu ürünleri önceden sipariş eden tüketicilere herhangi bir cezai yaptırım uygulanmayacak.
E-Ticaret Platformlarına 24 Saatlik Kaldırma Yükümlülüğü
Yeni düzenlemeler, sadece alıcıları değil, satışı sağlayan e-ticaret platformlarını da yükümlülük altına sokuyor. "Aracı Hizmet Sağlayıcı" olarak kabul edilen platformlar, sattıkları ürünlerin güvenlik bilgilerini sistemlerinde bulundurmak zorunda.
En kritik yaptırım ise uygunsuzluk tespiti durumunda: Aracı hizmet sağlayıcılar, yetkili kuruluşlarla işbirliği yaparak uygunsuzluk bildiriminden sonra ilgili içerikleri 24 saat içinde ilandan kaldırmakla yükümlü olacak. Bu kurala uymayan platformlara idari yaptırımlar uygulanacak.
Ticaret Bakanlığı, bu adımlarla hem insan ve kamu sağlığını korumayı hem de kurallara uyan yerel firmalara yönelik oluşan haksız rekabet koşullarını ortadan kaldırmayı hedeflediğini açıkladı.