Gülme, esneme ya da bir şey yerken birden bire oluşan ağrıyla birlikte ağzınızı kapatamıyorsanız, çene çıkması yaşıyor olabilirsiniz. Çene çıkığı, alt çene kemiğinin kafatası tabanında yer alan şakak kemiğine bağlandığı eklemden kayması durumudur. Bu beklenmedik sağlık sorunu, günlük yaşantıyı zorlaştıran ağrılara ve çiğneme, konuşma gibi temel işlevlerin aksamasına neden olabilir.
Çene Neden Çıkar?
Çene çıkmasının başlıca nedenleri arasında aşırı ağız açmak, direkt darbeler, eklem bozuklukları ve nörolojik rahatsızlıklar yer alıyor. Özellikle geniş esneme, büyük lokmalar, diş tedavileri sırasında uzun süre ağız açık kalması gibi durumlar eklemi zorlayarak çıkıklara yol açabiliyor. Travmatik kazalar, düşme ya da yüze alınan bir darbe sonrası da çene yerinden çıkabilir. Bunun yanı sıra çene eklem yapısında doğuştan gelen gevşeklikler veya daha önce yaşanmış çıkık geçmişi de tekrar eden çıkıklara zemin hazırlıyor.
Çene Çıkmasının Belirtileri Neler?
Çene çıkığı genellikle şiddetli ağrı, ağzı kapatamama, çene pozisyonunda kayma ve çene kemiğinden gelen seslerle kendini belli eder. Ağrı, kulak çevresine kadar yayılabilirken, çene öne veya yana doğru kayabilir. Ağız açık kaldığı için konuşma ve yutkunma zorlaşabilir, salya kontrolü azalabilir.
Çene Çıkması Nasıl Önlenir?
Aşırı ağız açmayı gerektiren durumlardan kaçının.
Esnerken çenenizi elle desteklemeyi alışkanlık haline getirin.
Diş tedavileri sırasında hekiminizle mola vererek çenenizi dinlendirin.
Diş sıkma ya da gıcırdatma alışkanlığınız varsa, gece plağı gibi önlemler alın.
Çene egzersizleri ile eklemi güçlendirin (uzman rehberliğinde). Spor yaparken koruyucu ekipman kullanmayı ihmal etmeyin.
Çene Çıkması Nasıl Tedavi Edilir?
Çene çıkığı acil müdahale gerektirir. Tedavide ilk aşama genellikle manuel redüksiyon yöntemidir. Bu işlemde uzman hekim, çeneyi kontrollü şekilde iterek eski konumuna getirir. Kas gevşetici ilaçlar ya da lokal anestezi ile işlem kolaylaştırılabilir. Çene yerine oturduktan sonra ağrı kesiciler kullanılır ve hastaya çeneyi dinlendirmesi önerilir. Bir süre sıvı ya da yumuşak gıdalarla beslenmek, iyileşme sürecini destekler. Tekrarlayan çıkıklarda ise daha ileri tedaviler gündeme gelebilir:
Sklerozan tedavi:
Eklem kapsülünü sıkılaştırmak için enjeksiyon uygulanır.
Botoks uygulaması:
Aşırı kas aktivitesini baskılayarak çene hareketini sınırlayabilir. Gerekli durumlarda cerrahi girişim de değerlendirilebilir.
Çene Kayması ile Çene Çıkması Arasındaki Fark Nedir?
Halk arasında zaman zaman birbirine karıştırılan çene çıkması ve çene kayması aslında farklı sorunlardır. Çene çıkması, çene kemiğinin eklemden tamamen ayrılmasıyla gerçekleşirken; çene kayması, eklem diskinin hafifçe yerinden oynaması ya da subluksasyonla sınırlıdır. Kayma durumunda çene kapanabilir, ancak çiğneme esnasında takılma hissi, ses gelmesi gibi şikayetler olabilir. Unutulmamalı ki çene hareketini sağlayan eklem sadece alt çeneyle ilgilidir. Üst çene sabit bir kemiktir ve yerinden çıkması söz konusu değildir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Çene kemiği yerinden çıkmışsa, bunu kendi kendinize düzeltmeye çalışmak tehlikeli olabilir. Bu durumda, zaman kaybetmeden bir diş hekimi, ağız cerrahı ya da çene cerrahına başvurmanız hayati öneme sahiptir. Erken müdahale, hem ağrının hızla giderilmesini sağlar hem de kalıcı eklem hasarlarını önler.