Erzincan’da Düğün: Sadece Evlilik Değil, Bir Kültür Töreni
Erzincan’da evlilik süreci, sadece iki gencin hayatını birleştirmesi değil, aynı zamanda derin köklere dayanan geleneklerin sahneye çıktığı bir süreçtir. Düğünler, sadece eğlence değil; aynı zamanda toplumun birlik ve beraberliğinin göstergesidir. Anadolu’nun birçok yerinde olduğu gibi Erzincan’da da düğün, başlı başına bir kültürel seremonidir.
Görücü Usulü Hâlâ Yaşatılıyor
Erzincan’da evlilik, genç erkeklerin annelerinin kız aramaya başlamasıyla başlıyor. Uygun görülen aday, öğle saatlerinde evine yapılan bir ziyaretle değerlendirilir. Bu saatin seçilmesi, kızın ev işlerinde ne kadar becerikli olduğunu gözlemleme amacı taşır. Bazen hamam ziyaretiyle fiziksel özellikler de incelenir.
“Allah’ın Emri”yle Başlayan Kız İsteme
Görücü süreci olumlu sonuçlanırsa, kız isteme törenine geçilir. Erkek tarafının büyükleri, çiçek ve çikolatalarla kız evini ziyaret eder. Törenin kalıbı bellidir: “Allah’ın emri, peygamberin kavliyle kızınızı istiyoruz.” Cevap olumluysa, söz kesimi tarihi belirlenir.
Söz Kesimi: Geleceğin Planı Masaya Yatıyor
Söz kesiminde damat bulunmaz. Her iki taraftan da seçilen vekiller, çeyizden takıya, birlikte yaşanıp yaşanmayacağına kadar detayları konuşur. Kız tarafı gelen misafirlere yöresel lezzetlerle dolu bir sofra kurar.
Nişan Töreni: Sağdıçlar, Yüzükler ve Ritüeller
Sözden kısa bir süre sonra yapılan nişan, genellikle kız evinde gerçekleşir. Damat ve gelin yüzükleriyle salona alkışlarla girer. Yüzükleri, aile büyüklerinden biri takar ve kurdeleyi yine o keser. Kız tarafı erkeğe saat, erkek tarafı kıza bilezik gibi takılar takar. Bahşiş isteme adetleri burada da kendini gösterir.
Gelin Hamamı ve Kına Gecesi: Eğlence ve Duygular Bir Arada
Kına gecesinden önce gelin hamamı yapılır. Gelin ve yakınları, hamamda eğlenir, yemek yer, yıkanır. Erkek tarafı da ayrı eğlenir, fakat her an bir “bahşiş koparma” girişimiyle karşı karşıya kalabilir. Akşam ise kına gecesi başlar. Gelinin ellerine kına yakılmadan önce altın verilir, duygusal türküler eşliğinde gözyaşları dökülür. Kına tepsisini erkek tarafı getirir; eğlence sabaha kadar sürebilir.
Düğün Günü: Bahşişle Açılan Kapılar, Davul Zurnayla Alınan Gelin
Düğün sabahı erkek tarafı davul zurna eşliğinde kız evine gider. Kapı, geleneksel olarak bahşiş verilmeden açılmaz. Gelin gözyaşlarıyla evinden uğurlanır, kuşağı erkek kardeşi tarafından bağlanır. Kuaför ve berber masraflarını erkek tarafı karşılar. Düğün salonda yapılacaksa ikramlar hazırlanır, takı töreni düzenlenir, isimler anons edilir. Ardından konvoy eşliğinde damadın evine gelin götürülür.
Geleneksel Ama Değişime Açık
Tüm bu süreçler, zamanla modernleşse de özünü korumayı başarmış durumda. Artık bazı detaylar değişiyor; örneğin damat, geçmişte yer almadığı söz kesimine ve istemeye günümüzde katılabiliyor. Ancak bahşiş geleneği, kına gözyaşları ve kuşak bağlama gibi simgesel ritüeller hâlâ ilk günkü gibi yaşatılıyor.
Erzincan’da Düğün, Birlikte Yaşamanın Provası
Erzincan’da düğün, sadece iki insanın hayatını birleştirdiği değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmanın, geleneklerin ve kültürel kimliğin en görünür hâle geldiği özel bir dönemdir. Yüz yıllardır devam eden bu adetler, Erzincan’ın kültürel belleğinde köklü bir yer tutmaya devam ediyor.