Orta Asya’nın uçsuz bucaksız topraklarında, Moğolistan’ın çorak Gobi Çölü’ne gömülü şekilde uzanan ve uzun yıllar boyunca gizemini koruyan 321 kilometrelik taş duvarın ardındaki sırlar nihayet gün yüzüne çıkıyor.
Uzmanlara göre bu yapı, sadece bir savunma hattı değil. Land dergisinde yayımlanan son arkeolojik araştırmalar, Gobi Duvarı’nın aslında 11. ila 13. yüzyıllar arasında hüküm süren Xi Xia (Batı Xia) İmparatorluğu tarafından inşa edilen gelişmiş bir imparatorluk yönetim sistemi olduğunu ortaya koydu.
Araştırma ekibinin Moğolistan ve Çin arasındaki sınırda yaptığı detaylı yüzey taramaları ve uydu görüntüleriyle desteklenen incelemeleri, bu devasa yapının askeri bir bariyerin ötesine geçtiğini gösteriyor. Uzmanlara göre Gobi Duvarı, Tangut kökenli Xi Xia hanedanının Batı Çin ve Güney Moğolistan’daki topraklarını hem koruma hem de kontrol etme amacıyla titizlikle planlanmış.
Askerî Değil, İdari Bir Araç
Uzun yıllar boyunca Çin Seddi’nin küçük bir kolu olduğu sanılan bu yapının, aslında Tangutların kendi imparatorluk sınırlarını belirlemek, göçebe halkların hareketlerini denetim altında tutmak ve ticaret yollarını kontrol etmek için inşa edildiği ortaya çıktı.
Araştırma ekibinden arkeolog Dr. Enkhbayar S., “Duvarın yapım tekniği, iç geçiş noktaları ve çevresindeki kalıntılar, onun bir askeri sınırdan çok, gelişmiş bir sınır idare sistemi olduğunu kanıtlıyor,” diyor.
Xi Xia: Gölgede Kalmış Bir İmparatorluk
Xi Xia İmparatorluğu, Çin tarihinin en az bilinen ama oldukça etkili hanedanlarından biri. Tangut halkı tarafından kurulan bu imparatorluk, Orta Çağ boyunca önemli ticaret yolları üzerinde stratejik konumunu kullanarak güç kazanmıştı. Ancak Moğol istilasıyla yıkılan bu devlet, tarih kitaplarında uzun süre gölgede kalmıştı.
Gobi Duvarı’nın yeni yorumlaması, bu imparatorluğun ne denli gelişmiş bir yönetim anlayışına sahip olduğunu ve çöl koşullarında dahi karmaşık bir altyapı kurabildiğini gösteriyor.
Yeni Sorular ve Araştırma Alanları
Gobi Duvarı'nın yeni yorumlaması, arkeologlar için yeni araştırma alanlarını da beraberinde getiriyor. Duvar boyunca keşfedilen gözetleme kuleleri, küçük garnizon yapıları ve geçit noktaları, duvarın sadece bir sınır değil, aynı zamanda bir ekonomik ve politik kontrol mekanizması olduğunu düşündürüyor.
Arkeologlar şimdi, bu dev yapının etkilerini daha geniş bir coğrafyada araştırmak ve Xi Xia’nın bölgedeki diğer yapılarla bağlantılarını ortaya çıkarmak için çalışmalara devam ediyor.