Cambridge’de ve Türkiye’de yürütülen kapsamlı bir çalışma, insanlar ile Golden Retriever cinsi köpeklerin bazı davranışsal özelliklerde aynı genetik köklere sahip olduğunu ortaya koyarak türler arası ilişkinin düşündüğümüzden çok daha derin olabileceğini gösterdi.
Binlerce yıllık evcil yaşam sürecinin köpeklerde yalnızca fiziksel değil, insanların yaşam biçimine uyum sağlayan davranışsal değişimleri de şekillendirdiği uzun zamandır biliniyordu. Antik dönem insanlarının, köpeklerin atalarını yalnızca avcılık yetenekleri için değil, aynı zamanda insan beslenmesine ve yaşam tarzına kolay uyum sağlama özellikleri nedeniyle tercih etmiş olabileceği değerlendiriliyor.
İletişim Becerilerinde Olağanüstü Uyum
Psikolojik uyum açısından bakıldığında, köpeklerin insanlarla kurduğu iletişim dikkate değer seviyede gelişmiş durumda. Örneğin, insanların yön gösterme gibi basit hareketlerini takip etme becerileri, primat akrabalarımızın dahi ötesine geçebiliyor.
Benzer şekilde, köpeklerin insan duygularına verdikleri tepkiler de oldukça hassas ve yerinde. Ne hissettiğimizi beden dilimizden ve ses tonumuzdan anlama konusunda doğal bir yatkınlıkları olduğu biliniyor. İlginç olan ise bu uyumun karşılıklı olması: İnsanlar da köpeklerin çıkardığı sesleri, havlamalardaki farklı tonlamaları ve duygusal ipuçlarını sezgisel biçimde anlamaya yatkın.
1.300 Golden Retriever’ın Gen Kodu İncelendi
Araştırma kapsamında 1.300 Golden Retriever’ın genetik verileri ve davranışsal özellikleri detaylı biçimde analiz edildi. Amaç, belirli davranışlarla doğrudan bağlantılı genleri tespit etmekti. Bu genler belirlendikten sonra, türler arasında ortak evrimsel kökene sahip “karşılık gelen” genlerin insanlarda nasıl işlediği incelendi.
İnceleme sonucunda, köpekler ve insanlar arasında benzer psikolojik süreçlerle bağlantılı 12 ortak gen ortaya çıkarıldı. Bu genlerin bazıları, özellikle de sosyal olmayan kaygıya benzeyen duygusal tepkileri düzenleyen genler, iki türde şaşırtıcı derecede paralel işlevlere sahipti. Bazı genlerde ise bağlantı daha belirsiz görünse de, araştırmacılar bu farklılıkları açıklayabilecek mantıklı evrimsel senaryolar geliştirmeyi başardı.
Duygular Farklı, Genetik Kökler Benzer
Elbette insanlar ve köpeklerin duyguları deneyimleme biçimleri keskin şekilde farklılık gösteriyor. İnsanların duygusal yapısı çok daha karmaşık bilişsel süreçlerle şekilleniyor. Yine de, türler arasında ruh sağlığına veya stres tepkilerine ilişkin ortak genetik noktalar bulunması, iki canlının duygusal dünyaları arasındaki benzerliklerin düşündüğümüzden fazla olabileceğine işaret ediyor.