Lykia’nın başkenti Xanthos’ta (Ksanthos) keşfedilen ve 1884’te British Museum’a taşınan Payava Lahti, Anadolu tarihinin en etkileyici mezar anıtlarından biri olarak dikkat çekiyor. M.Ö. 360-350 yıllarına tarihlenen bu iki odalı lahit, ahşap mimariye öykünen tasarımı ve kabartmalarıyla Lykia aristokrasisinin ihtişamını yansıtıyor.
Lahitteki kabartmalarda savaş sahneleri, zaferle taçlandırılan Payava figürü ve mezar koruyucusu olarak konumlanan sfenksler yer alıyor. Lahit kapağında bulunan quadriga (dört atlı savaş arabası) tasvirleri ise dönemin güç ve prestij anlayışına dair ipuçları sunuyor.
Payava’nın at üstünde betimlendiği doğu cephesindeki kabartma, onun bir isyancı satrapa karşı kazandığı zaferi simgeliyor. Batı cephesinde ise av sahnesiyle Lykialı elitlerin yaşam tarzı vurgulanıyor. Sanat tarihi uzmanları, figürlerin kıyafetleri ve anlatı biçimi üzerinden lahdin M.Ö. 4. yüzyıl ortalarına ait olduğunu belirtiyor.
Tarihsel ve sanatsal açıdan büyük öneme sahip olan bu lahit, Anadolu kültür mirasının dünya çapındaki değerini bir kez daha gözler önüne seriyor.