Siirt’te bulunan Başur Höyük’teki gösterişli mezarlar, Mezopotamya’nın erken dönem toplum yapıları hakkında bilinenleri sorgulatıyor. M.Ö. 3100-2800 yılları arasına tarihlenen bu mezarlar, yalnızca zengin mezar eşyalarıyla değil, aynı zamanda içerdiği genç birey kalıntılarıyla dikkat çekiyor.
Antik DNA analizlerine göre, bu mezarlarda gömülü bireylerin çoğu ergenlik çağında ve biyolojik olarak birbiriyle akraba değil. Ayrıca analiz edilen bireylerin çoğunun kadın olması, mezarın sadece hiyerarşik bir güç gösterisi değil, yaşa ve cinsiyete dayalı karmaşık bir ritüelin parçası olabileceğini düşündürüyor.
Daha önceki yorumlar, bu tür definlerin güçlü liderlere hizmet eden kurbanlara işaret ettiğini öne sürüyordu. Ancak yeni bulgular, Başur Höyük’ün toplum yapısının daha esnek, hatta kolektif karar alma sistemlerine açık olabileceğini gösteriyor. Mezarlardaki gençlerin, bir "yaş grubu" sistemi içinde, belli bir geçiş ritüelinin veya kültün parçası olarak seçilmiş olabilecekleri düşünülüyor.
Yapılan izotop analizleri de bu bireylerin bölgeye yabancı olduğunu ortaya koyarak, toplumlar arası etkileşim veya kurban transferi gibi daha geniş sosyokültürel ilişkileri gündeme getiriyor.
Arkeologlara göre, bu bulgular sadece Tunç Çağı'nın gömü uygulamalarını değil, aynı zamanda Mezopotamya’daki erken devlet oluşumlarını ve toplumsal organizasyonu yeniden değerlendirmeye zorluyor.