Kıbrıs’ta MS 2. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen ve adını mitolojik kahraman Theseus’tan alan Roma villası, sahip olduğu etkileyici mozaiklerle arkeoloji ve sanat tarihçilerini büyülemeye devam ediyor. “Theseus Evi” olarak bilinen bu yapı, Helenistik ve erken Roma dönemlerine ait yerleşim kalıntılarının üzerine kurulmuş durumda. Yapı, MS 7. yüzyıla kadar kullanılmış.
Yüz odadan fazla bölümüyle devasa bir kompleks olan bu evin, dönemin Kıbrıs valisine ait olduğu düşünülüyor. Villanın mimarisi, ortadaki geniş avluyu çevreleyen dört revaktan oluşuyor. Bu revaklardan üçü ve birçok oda, zarif geometrik desenli mozaik zeminlerle döşeli. Ancak asıl dikkat çeken, insan figürlü mozaikler...
Güney kanatta yer alan üç odada, farklı dönemlerde yapılmış ve mitolojik sahneleri betimleyen eşsiz mozaikler bulunuyor. Bunlardan en eskisi, MS 3. yüzyılın sonları ile 4. yüzyılın başlarına tarihlenen "Theseus ve Minotaur" sahnesi. Bu mozaik, Theseus’un efsanevi labirentte Minotaur’la mücadelesini ölümsüzleştiriyor.
Villada zamanla meydana gelen depremler, yapı üzerinde çeşitli restorasyonlara neden olmuş. 4. yüzyılın ortalarında gerçekleştirilen bu restorasyonlardan sonra, villaya yeni mozaikler de eklenmiş. Bunlardan biri, büyük ihtimalle yatak odası olarak kullanılan bir mekânda yer alan Poseidon ve Amphitrite tasviri. Denizler tanrısı Poseidon ile deniz perisi Amphitrite'nin birlikte betimlendiği bu mozaik, Roma dönemi sanatında aşk ve gücün simgesi olarak öne çıkıyor.
En son eklenen mozaik ise, MS 5. yüzyılın başlarında kabul salonuna yerleştirilen ve Akhilleus’un ilk hamamını betimleyen eser. Günümüze yalnızca bir kısmı ulaşan bu mozaik, antik dönemin günlük yaşamına dair önemli ipuçları sunuyor.
Theseus Evi, sadece mimarisiyle değil, zengin sanatsal detaylarıyla da Akdeniz medeniyetlerinin kültürel bir mozaiğini sunuyor. Yapının farklı evreleri, zamanla geçirdiği dönüşüm ve mozaiklerdeki anlatılar, Kıbrıs’ın tarihine tanıklık eden eşsiz bir mirası gözler önüne seriyor.