Türkiye'de Çalışma Saatleri Tartışması Yeniden Gündemde
Türkiye'de milyonlarca çalışanın uzun süredir beklediği çalışma saatlerinin düşürülmesi talebi, Avrupa'daki gelişmelerle birlikte yeniden alevlendi. Ülkemizde yasal çalışma süresi günlük 8, haftalık ise 45 saat olarak belirlenmişken, Avrupa'da birçok ülke haftalık çalışma saatlerini çoktan kısalttı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın şubat ayında yaptığı açıklamalar, çalışanların beklentisini yükseltse de aradan geçen 3 aya rağmen somut bir adım atılmaması hayal kırıklığı yarattı.
Bakan Işıkhan'ın Açıklamaları Umut Olmuştu
Şubat ayında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, "İş yaşam dengesinin güçlendirilmesi için çalışanların verimliliğini artıracak, tükenmişlik sendromunu önleyecek yeni uygulamalar teşvik edilecektir. İş yerinde mobbing gibi uygulamalara izin verilmeyecek. Çalışma saatleri de esnek mesai düzenlemeleri ve kısmi çalışma alternatiflerini sektör bazında ele alarak tekrar düzenleme içerisinde bulunacağız" demişti. Bakan ayrıca, yeni nesil çalışma modellerine de değinerek, "Esnek çalışma ve hibrit modellerin yaygınlaştırılması yönünde çalışmalarımız olacak. Özellikle bilişim, finans, eğitim, danışmanlık ve hizmet sektöründe hibrit ve uzaktan çalışma modellerinin yerleşmesi amacıyla yasal çerçeveyi hazırlayacağız" ifadelerini kullanmıştı. Ancak, bu açıklamaların üzerinden aylar geçmesine rağmen, Türkiye'de çalışma saatlerinin kısaltılmasına yönelik herhangi bir somut adımın atılmaması, çalışanların endişesini artırdı.
Avrupa'da Durum Farklı: Türkiye Zirvede!
Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) veri setine göre, Türkiye haftada 45,6 saatlik ortalama çalışma süresiyle Avrupa'da en çok haftalık mesai yapan ülke konumunda. Türkiye'yi 39,6 saatle Polonya ve 39,3 saatle Portekiz takip ediyor. Daha da çarpıcı olanı, ülkemizde yasal haftalık çalışma saati 45 olsa da istihdamda olanların yüzde 15'i haftada 60 saatten daha fazla çalışıyor. Bu verilerle Türkiye, OECD ülkeleri içinde en üstte yer alırken, dünyada birçok ülke haftalık çalışma saatlerini 40 saatin altına indirmiş veya bu yönde çalışmalara başlamış durumda.
Avrupa'dan Kısmi Çalışma Örnekleri
Avrupa'daki birçok ülke, çalışanların yaşam kalitesini artırmak ve verimliliği yükseltmek adına çalışma saatlerini düşürme yoluna gitti. Örneğin, Hollanda haftalık ortalama 31,2 saatlik çalışma ile Avrupa'da en az çalışma saatine sahip ülke unvanını elinde bulunduruyor. Onu 33,9 saat ile Norveç ve 34,4 saat ile Almanya izliyor. İngiltere'de ise günde 6 saat çalışma modeli uygulanırken, bu süreyi 5 saate düşürmek için çalışmalar yürütülüyor.
Fransa, 20 yılı aşkın süredir haftada sadece 35 saatlik çalışma modelini uyguluyor. 1998 ve 2000 yıllarında parlamentodan geçen ve 2000 yılında yürürlüğe giren bu kanun, Fransız iş yaşamının önemli bir parçası haline geldi. Finlandiya ise haftada 4 gün çalışmaya geçerek dikkatleri üzerine çekmiş durumda. Bu ülkede haftalık çalışma süresi 40 saat olsa da dört günlük çalışma haftası uygulamasıyla çalışan memnuniyeti ve verimlilik hedefleniyor. Türkiye'deki milyonlarca çalışan da benzer uygulamaların kendi ülkelerinde de hayata geçirilmesini sabırsızlıkla bekliyor.