Anadolu toprakları, insanlık tarihinin en eski yerleşimlerinden bazılarını barındırmaya devam ediyor. Türkiye, Mezopotamya ve Anadolu’nun kesişiminde yer alması nedeniyle arkeolojik açıdan son derece zengin bir coğrafya. Bu zenginliğin en belirgin örneklerinden biri ise höyükler... Yüzeyden yükselen bu toprak yığınları, aslında geçmişin şehirleri, köyleri, yaşam alanları. Kimi kazıldı, kimi yüzey araştırmalarıyla bilinir hale geldi, kimi ise hâlâ keşfedilmeyi bekliyor.
İşte Türkiye'nin dört bir yanından, bazıları kazılmış, bazıları ise bakir kalmış 400 höyükten oluşan detaylı bir liste:
Kilis ve Çevresindeki Höyükler
-
Pulur Höyük (Erzurum)
-
Kulsurun Höyük, Leylit Höyük, Yavuzlu Höyük, Sinnap Höyük/Acar Höyük, Belentepe Höyük, Polatbey Höyük, Karamelik Höyük, Murat Höyük, Taşlıbakar Höyük, Çörten Höyük, Akpınar Höyük, İnanlı Höyük, Çamurlu Höyük, Tileyli Höyük (Tümü Kilis ve ilçeleri)
Batı Anadolu'dan Yüksek Kültür İzleri
-
Ahlatlı Tepecik Höyüğü (Manisa, Akhisar)
-
Menteşe Höyüğü (Bursa, Yenişehir)
-
Zeyve Höyük (Niğde, Ulukışla)
-
Kanlıgeçit Höyüğü (Kırklareli)
-
Yassı Höyük (Kahramanmaraş, Afşin)
-
Hashöyük (Kırşehir)
Ankara’dan Antik Döneme Açılan Kapılar
Kocaöz, Hıdırşeyh, Kuşçu, Gubullu, Külhöyük, Höyüktepe, Koçumbeli, Gavurkale, Çamurlu, Tulum, Karahamzalı, Dedeli, Büyükyağcı, Kaletepe gibi toplamda 15 höyük ile Ankara, İç Anadolu’nun tarihini taşıyor.
Doğu Anadolu’nun Gizemli Yükseltileri
Erzurum, Erzincan, Bingöl, Ağrı, Bitlis, Muş ve Van illerinde onlarca höyük yer alıyor. Öne çıkanlar arasında:
-
Karaz Höyük (Erzurum)
-
Tilkitepe Höyük (Ağrı)
-
Körzüt Höyük (Van)
-
Yukarı Karabağ Höyük (Bitlis)
Ege’nin Uygarlık İzleri
Balıkesir, Aydın, Denizli ve Muğla’daki höyükler, Batı Anadolu kültürlerinin derin izlerini taşıyor:
-
Yortan, Kaymakçı (Balıkesir)
-
Karain, Çanakçı, Karapınar (Antalya)
-
Çavdar, Kumtepe, Beşiktepe (Çanakkale)
Güneydoğu’nun Arkeolojik Hazineleri
Şanlıurfa, Mardin, Batman, Diyarbakır gibi iller Mezopotamya’nın uzantısı olarak tarih öncesi dönemlere ışık tutuyor. Bunlardan bazıları:
-
Gırnavaz Höyük (Mardin)
-
Kortik Tepe (Batman)
-
Kenantepe, Giricano (Diyarbakır)
-
Kazane, Titriş, Gre Dimse (Şanlıurfa)
Mersin’den Çukurova’ya Uzanan Yerleşimler
-
Yümüktepe, Gözlükule, Tırmıl, Karaduvar, Silifke, Liman, Kızkalesi gibi höyükler, Mersin ve çevresindeki tarihî yerleşimlerin zenginliğini gösteriyor.
-
Adana’nın ovalarında da Taşlı, Tepebağ, Misis, Anavarza gibi önemli höyükler yer almakta.
Karadeniz ve İç Anadolu Geçişinde Stratejik Yerleşimler
-
İkiztepe (Samsun), Zımbıllı Tepe (Kastamonu), Aşağıpınar (Kırklareli)
-
Çorum’da Alacalı, Hüseyindede, Çadır Höyük gibi sayısız yerleşim alanı bulunuyor.
Kütahya, Konya, Kayseri, Karaman Üçgeni
Anadolu’nun ortasında yer alan bu bölgeler, Hititlerden Friglere, Roma’dan Bizans’a kadar birçok medeniyetin izini barındırıyor. Kalehöyük, Seyitömer, Çavlum, Karahöyük, Alaaddin, Canhasan, Karahöyük (Kayseri), Kululu gibi çok sayıda höyük, bu coğrafyayı eşsiz kılıyor.