Dijital devrim, yapay zekâ (YZ) teknolojileriyle hayatımızı kökten değiştirirken, bu kolaylığın göz ardı edilen, devasa bir maliyeti olduğu ortaya çıktı: Temiz su tüketimi. Akıllı sohbet robotlarından görüntü oluşturma araçlarına kadar kullandığımız her YZ aracı, arkasında devasa veri merkezlerinde sürekli çalışan ve soğutulması gereken binlerce bilgisayar barındırıyor. Bu süreçte harcanan su miktarı ise dudak uçuklatıcı. Küresel teknoloji devlerinin açıkladığı veriler, YZ'nin "görünmez su ayak izini" gözler önüne sererken, dünya nüfusunun önemli bir kısmının hâlâ temiz suya erişemediği bir gezegende bu durum, acil ve sorumlu bir kullanım çağrısını beraberinde getiriyor.
ChatGPT, Gemini gibi büyük dil modelleri günde yaklaşık 500.000 litre su tüketebiliyor. Bu miktar, yaklaşık sekiz ev tipi yüzme havuzuna eşdeğer bir su israfını temsil ediyor.
Veri Merkezleri Neden Su Tüketiyor?
Yapay zekâ sistemleri, devasa veri merkezlerindeki binlerce bilgisayarın 7 gün 24 saat kesintisiz çalışmasıyla mümkün oluyor. Bu yoğun işlem sırasında makineler aşırı ısınıyor. Sistemlerin arızalanmaması veya çökmemesi için soğutulması şart.
-
En Etkili Soğutma: Soğutma için kullanılan en etkili yöntem su. Su, havadan yaklaşık 25 kat daha iyi soğutma sağlıyor.
-
Temiz Su Zorunluluğu: Sistemlere zarar vermemek için genellikle içme suyu kalitesinde su kullanılması gerekiyor.
Enerji Tüketiminde 10 Kat Artış
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, bir YZ sorgusu, Google'da yapılan normal bir aramadan 10 kat daha fazla elektrik tüketiyor. Ayrıca, 2023 araştırmasına göre, yapay zekâya sorulan her 5 ila 50 prompt (istek) arası yaklaşık yarım litre su harcanmasına neden oluyor.
Küresel Teknoloji Devlerinin Su Ayak İzi
Google, Meta ve Microsoft gibi teknoloji devlerinin su tüketimi 2020'den bu yana katlanarak arttı. Yalnızca 2024 yılında Google veri merkezleri 37 milyar litre su kullandı ve bunun 29 milyar litresi buharlaşarak kayboldu. Bu, yaklaşık 250 milyon insanın günlük su ihtiyacına eşittir.
Bu durum, dünyada 1.1 milyar insanın hâlâ temiz suya ulaşamadığı ve 2.7 milyar insanın yılda en az bir ay su kıtlığı yaşadığı gerçeğiyle çarpıcı bir tezat oluşturuyor.
⚠️ Hassas Kullanım Çağrısı: Gemini ve Su Tüketimi
Bir sohbet botu veya görsel üretme aracı olarak çalışan tüm yapay zekâ modelleri, arka planda devasa bilgisayar gücü ve dolayısıyla soğutma suyu kullanır.
Yapay zekâ hayatımızı kolaylaştırabilir, ancak bu kolaylık temiz su kaynaklarının tükenmesi gibi görünmez bir bedelle geliyor. Bu nedenle, yapay zekâ araçlarını kullanırken bilinçli ve sorumlu davranılmalı.
-
Gereksiz Sorgulardan Kaçının: Basit bir aramayı Google gibi geleneksel yollarla yapabiliyorsanız, daha yüksek enerji ve su maliyeti olan YZ botlarını kullanmaktan kaçının.
-
Promptlarınızı Birleştirin: Özellikle görsel üretimi ve karmaşık araştırmalar gibi yüksek kaynak gerektiren görevlerde, isteklerinizi tek bir kapsamlı promptta toplayarak gereksiz tekrar sorgularını azaltın.
Unutmayın: Basit bir sohbet için küçük bir su şişesi kadar su yeterli olabilirken, bir araştırma veya görsel üretimi, büyük damacanalar dolusu su gerektirebilmektedir. Bilinçli kullanım, geleceğimizin su kaynaklarını korumak adına atılacak en önemli adımdır.
