Yaklaşık 15 santimetre uzunluğunda ve 100 gram ağırlığında olan pembe armadillolar, Güney Amerika’nın kuraklaşan topraklarına milyonlarca yıl önce verdikleri yanıtla dikkat çekiyor. Arjantin’e özgü bu küçük memeliler, yeraltı yaşamına tam anlamıyla uyum sağlamış eşsiz anatomileriyle bilim dünyasını şaşırtıyor.
Yeni bir araştırma, bu türün memeliler arasında benzersiz bir özellik taşıdığını ortaya koydu: çift katmanlı bir deri. Armadillonun dış katmanı, kemiksi pullar ve zırh plakalarıyla kaplıyken, bu tabakanın hemen altında sık beyaz tüylerle kaplı, yumuşak ve esnek ikinci bir deri bulunuyor. Bu yapı, dış zırhı adeta bir örtü gibi taşıyarak hem koruma hem de esneklik sağlıyor.
Bilim insanlarının mikroskobik incelemeleri, sırt bölgesindeki bu zırhın iki ana bölgeye ayrıldığını gösteriyor: üstte pektoral, altta ise pelvik kalkan. Özellikle pelvik bölüm, vücuda entegre olmuş kemik yapısıyla birlikte çalışarak, armadillonun tünellerde ilerlerken toprağı arkasından itmesini sağlıyor — adeta biyolojik bir piston gibi işliyor.
Sadece yeraltında yaşayan bu minik armadillolar, besinlerini çoğunlukla karınca ve böceklerden alıyor. Ancak doğal ortamlarının dışında yaşatılmaları neredeyse imkânsız, çünkü tutsak edilen bireyler birkaç gün içinde hayatlarını kaybediyor.
Zırhın esnekliği ve hafifliği, armadilloya dar tünellerde hareket kabiliyeti kazandırıyor. İlginç bir şekilde, bu yapı diğer armadillo türlerinin yavrularında gelişim aşamasında olan zırh yapısına benzerlik gösteriyor. Bu da, pembe armadilloların evrimsel sürecinde geçirdikleri dönüşümün izlerini taşıyor.
Yaklaşık 32 ila 17 milyon yıl önce Güney Amerika’da yaşanan kuraklıkla birlikte, pembe armadilloların atalarının tamamen yeraltı yaşamına adapte olduğu düşünülüyor. Bugün ise bu eşsiz tür, hem geçmişin izlerini hem de doğanın ustalıklı mühendisliğini üzerinde taşıyor.