Aşıyla Korunan Nesiller: Dünya Aşı Haftası’nda Hayat Kurtaran Müdahale Vurgusu
Her yıl 24-30 Nisan tarihleri arasında kutlanan Dünya Aşı Haftası, bu yıl da aşının toplum sağlığındaki vazgeçilmez rolünü gündeme taşıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2025 teması olan “Herkes için aşılama, insanlık için mümkün” sloganı ile bu yıl, bağışıklamanın sağlık ve toplum üzerindeki etkilerine dikkat çekiliyor.
Aşılar, yalnızca bireyleri korumakla kalmıyor; aynı zamanda toplumda hastalıkların yayılmasını engelleyerek aşılanmamış bireyleri de dolaylı yoldan koruyor. Bu yönüyle aşılama, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde sağlık, ekonomik ve sosyal kazanımlar sağlıyor.
Türkiye'de Aşı Takviminde Yenilikler
Ülkemizde bu yıl itibariyle çocukluk dönemi aşı takviminde önemli güncellemeler hayata geçirildi. 1998’den bu yana uygulanan hepatit B aşısı ile 2008’den beri kullanılan beşli karma aşı, altı bileşenli karma aşı haline getirildi. Nisan 2025 itibariyle uygulanmaya başlanan bu yeni aşı; tetanos, difteri, asellüler boğmaca, Haemophilus influenzae tip b, inaktif polio ve hepatit B’ye karşı koruma sağlıyor.
Ayrıca gebelik döneminde uygulanan tetanos-difteri (Td) aşısına asellüler boğmaca (Tdab) bileşeni de eklendi. Artık her gebelikte bir doz Tdab aşısı uygulanarak hem annenin hem de doğacak bebeğin korunması hedefleniyor.
Genişletilmiş Bağışıklama Programı 50. Yılında
1974’te Dünya Sağlık Örgütü tarafından başlatılan, Türkiye'de ise 1981’den bu yana sürdürülen Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP), çocukları coğrafi veya sosyoekonomik farklılık gözetmeksizin hayati öneme sahip aşılara ulaştırmayı amaçlıyor. Türkiye’de GBP kapsamında 13 farklı hastalığa karşı aşı uygulanıyor. Bunlar arasında kızamık, kabakulak, suçiçeği, çocuk felci ve tüberküloz gibi hastalıklar bulunuyor.
Salgınlara Karşı Tarihi Başarılar
Aşılama çalışmaları sayesinde, çiçek hastalığı 1977 yılında dünya genelinde ortadan kaldırıldı. Poliomyelit (çocuk felci) de yok edilme aşamasına gelen bir diğer hastalık olarak öne çıkıyor. Türkiye’de son çocuk felci vakası 1998 yılında görüldü ve 2002 yılında ülkemiz Dünya Sağlık Örgütü tarafından “Poliodan Arındırılmış Bölge” olarak ilan edildi.
Yenidoğan tetanosu ise Türkiye’de 2009’dan bu yana elimine edilmiş hastalıklar arasında yer alıyor. Difteri ve kızamık gibi hastalıklarda da yoğun aşılama programları ile vaka sayılarında büyük düşüşler sağlandı.
Aşı Kalitesi ve Takip Sistemleri
Türkiye’de kullanılan tüm aşılar, Dünya Sağlık Örgütü’nün onayladığı İyi Üretim Prosedürlerine uygun olarak üretiliyor ve hem uluslararası hem de ulusal referans laboratuvarlarda test edilerek güvenliği sağlanıyor. Aşılar, üretimden uygulamaya kadar her aşamada elektronik takip sistemi ile izleniyor. Soğuk zincir koşullarına uygun taşınan aşılar, dijital sistemlerle sürekli olarak denetleniyor.
Sağlıklı Gelecek Aşılardan Geçiyor
Aşılama, her çocuğun sağlıklı bir yaşam hakkını garanti altına alan temel bir müdahaledir. Ebeveynlerin bu konuda bilinçli davranması, sadece kendi çocuklarını değil, toplumun tamamını koruma açısından da büyük önem taşıyor.
Dünya Aşı Haftası vesilesiyle, geçmişteki başarıların hatırlanması ve aşıyla önlenebilir hastalıklarla mücadelede kararlılığın sürdürülmesi gerektiği bir kez daha vurgulanıyor.