İnançların, kültürlerin ve tatların iç içe geçtiği özel günlerden biri olan Aşure Günü, her yıl hicri takvime göre Muharrem ayının 10. gününde idrak ediliyor. Yüzyıllardır süregelen bu gelenek, yalnızca bir tatlı yapma ritüeli değil; aynı zamanda paylaşmanın, yasın ve birlikteliğin sembolü olarak kabul ediliyor. Aşure Günü’ne dair inançlar, sadece İslam dünyasıyla sınırlı değil. Yahudilik ve Hristiyanlık gibi diğer semavi dinlerde de bu günle ilişkili farklı ritüeller ve yorumlar bulunuyor. Ancak İslam coğrafyasında, özellikle Türkiye'de Aşure Günü; hem dini anlamı hem de toplumsal yönüyle derin bir yer tutuyor.
Nuh’un Gemisinden Kerbela’ya Uzanan Bir Hafıza
Aşure, birçok önemli olayın yıl dönümü olarak kabul edilen bir günde hazırlanır. En çok bilinen rivayetler arasında Hz. Nuh’un tufandan kurtulduğu gün gemisinin karaya oturması, Hz. Âdem’in tövbesinin kabulü, Hz. İbrahim’in ateşten kurtulması gibi olaylar yer alırken; özellikle Şii inancında, Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesinin yas ve anma günü olarak büyük önem taşır.
Tatlı Bir Paylaşımın Simgesi
Aşure; buğday, nohut, fasulye, kuru meyveler ve çeşitli yemişlerin birleşiminden oluşan özel bir tatlıdır. Bölgeden bölgeye malzeme farklılığı gösterse de özünde bereketin ve bolluğun simgesi olarak görülür. Aşure piştikten sonra dua eşliğinde dağıtılır, öncelikle hasta ve çocuklara verilmesi gelenektir. Artan aşure, meyve ağaçlarının altına dökülür; toprağa karışan tatlının ağaca bereket getireceğine inanılır. Bazı yörelerde aşureye pekmez, nar, susam ya da gül suyu eklenirken; kimi yerlerde üzerine ceviz, tarçın ya da fındık serpilir. Hazırlanan aşurenin dağıtıldığı kaseler ise yıkanmadan iade edilir. Bu gelenek, geçmişten günümüze aktarılan bir vefa ve saygı ifadesidir.
Osmanlı’dan Günümüze Ulaşan Bir Kültür
Aşure geleneği, Osmanlı döneminde de özel bir yere sahipti. Saray mutfağında pişirilen aşureler, devlet erkânına ve halka dağıtılırdı. Günümüzde ise köy dernekleri, belediyeler ve sivil toplum kuruluşları tarafından düzenlenen etkinliklerle toplumsal birlik ve dayanışma duygusu pekiştiriliyor.
