Ankara ile Eskişehir arasında, Sivrihisar’a bağlı Ballıhisar köyünün eteklerinde zamana meydan okuyan Pessinus Antik Kenti, binlerce yıllık geçmişiyle Anadolu'nun kadim medeniyetlerinden Friglerin dini ve kültürel yaşamına ışık tutuyor. Efsanevi Frig Kralı Midas tarafından MÖ 8. yüzyılda kurulduğuna inanılan bu kutsal kent, Ana Tanrıça Kybele’ye adanmış tapınakları ve dini törenleriyle döneminin en önemli inanç merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Pessinus, yalnızca Frigler için değil, Roma ve Bizans dönemlerinde de stratejik önemini korumuş. Üzerinden geçen tarihi Kral Yolu sayesinde hem güvenli hem de kısa bir güzergâh sunan kent, zamanla dini bir merkezden şehir yaşamının sürdüğü büyük bir yerleşkeye dönüşmüş. Roma İmparatoru Augustus döneminde (MÖ 27 – MS 14) altın çağını yaşayan Pessinus, onun ölümünden sonra yapımına başlanan ve İmparator Tiberius tarafından tamamlanan muazzam Kybele Tapınağı ile dikkatleri üzerine çekmiş.
Helenistik Çağ’dan itibaren gelişmeye devam eden şehir, bu dönemde meclis binası (bouleuterion), sütunlu galeriler (stoa), tiyatro, yollar ve su kanalları gibi yapılarla donatılmış. Her biri, antik dönemin sosyal, politik ve kültürel yaşamına dair değerli ipuçları taşıyor.
1967 yılında Belçika’daki Ghent Üniversitesi öncülüğünde başlayan arkeolojik kazılar, 2008’e kadar aralıklarla sürdürüldü. Ardından, 2009-2013 yılları arasında Melbourne Üniversitesi tarafından yürütülen kazılarla Pessinus’un gizemli yapıları gün yüzüne çıkmaya devam etti. Tapınak kalıntılarının yanı sıra atölyeler, konutlar, dini alanlar ve bir kilise ortaya çıkarıldı. Ayrıca tiyatro, agora ve antik yollar da keşfedildi.
Bugün Pessinus’ta ortaya çıkarılan eserler, ören yerinde yer alan açık hava müzesinde ve Eskişehir Eti Arkeoloji Müzesi’nde ziyaretçilere sunuluyor. Tarih meraklıları için adeta bir açık hava arkeoloji laboratuvarı niteliği taşıyan antik kent, geçmişin izlerini bugünün sessizliğinde taşıyor.
Pessinus, yalnızca taşlardan ibaret bir ören yeri değil; mitlerin, tanrıçaların ve kralların yankılandığı, Anadolu’nun unutulmuş efsanelerini anlatan görkemli bir tarih sahnesi.
