Türkiye’de son dönemde artan gıda zehirlenmesi vakaları, vatandaşları gıda güvenliği konusunda yeniden endişelendirdi. Uygun koşullarda saklanmayan, doğru hazırlanmayan veya hijyen kurallarına uyulmadan sunulan gıdalar, ciddi sağlık risklerine yol açabiliyor. Uzmanlara göre mikrop, virüs, toksin, parazit ve kimyasal maddelerle kirlenmiş gıdalar, en sık karşılaşılan zehirlenme nedenleri arasında yer alıyor.
Bozulmuş süt ürünleri, yeterince pişmemiş tavuk ve tezgâhta uzun süre bekleyen salatalar, en masum görünen ama en çok risk taşıyan gıdalar olarak öne çıkıyor.
BELİRTİLER HIZLA ORTAYA ÇIKABİLİR
Gıda zehirlenmesinin belirtileri çoğu zaman birkaç saat içinde başlasa da bazı durumlarda etkiler 1–2 gün sonra görülebiliyor. En yaygın belirtiler şöyle sıralanıyor:
-
Mide bulantısı
-
Kusma
-
İshal
-
Karın ve mide ağrısı
-
Ateş
-
Halsizlik
Uzmanlar, bu belirtilerin vücudun kendini savunma mekanizması olduğunu, zararlı maddelerden ne kadar hızlı kurtulursa toparlanmanın da o kadar hızlı olacağını belirtiyor.
EN SIK HATALAR: SAKLAMA, PİŞİRME VE HİJYEN EKSİKLİĞİ
Gıda zehirlenmesine yol açan temel nedenler arasında:
-
Uygun olmayan saklama koşulları:
Peynir, et ve süt ürünlerinin buzdolabı dışında kısa süre beklemesi bile bakterilerin hızla çoğalmasına sebep olabiliyor. -
Yetersiz pişirme:
En çok tavuk, et ve yumurta ürünlerinde görülüyor. İyi pişmeyen gıdalarda mikroplar yaşamaya devam ediyor. -
Çapraz bulaşma:
Çiğ tavuk doğranan bıçağın daha sonra sebze veya salatada kullanılması ciddi risk yaratıyor. -
Hijyenik olmayan dış mekân koşulları:
Sokak satıcıları, kontrolsüz mutfaklar ve hijyeni belirsiz işletmeler yüksek risk taşıyor.
RİSK GRUPLARI DAHA AĞIR ETKİLENİYOR
Gıda zehirlenmesi herkeste görülebilir ancak bazı gruplar daha hassastır:
-
Çocuklar
-
Yaşlılar
-
Hamileler
-
Bağışıklık sistemi zayıf bireyler
Bu gruplarda belirtiler daha ağır seyredebilir ve komplikasyon riski artabilir.
HANGİ DURUMLARDA ACİLEN HASTANEYE BAŞVURULMALI?
Uzmanlar, şu belirtilerin görülmesi halinde vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini vurguluyor:
-
Durmayan ve şiddetli kusma
-
24 saatten uzun süren ishal
-
Yüksek ateş
-
Kanlı dışkı
-
Aşırı halsizlik, susuzluk belirtileri
KORUNMAK İÇİN BASİT AMA ETKİLİ TEDBİRLER
Gıda zehirlenmesini önlemek için şu adımlar öneriliyor:
-
Elleri sık sık ve doğru şekilde yıkamak
-
Et, tavuk ve balığı iyice pişirmek
-
Çiğ ve pişmiş gıdaları ayırmak
-
Bozulabilir ürünleri zaman kaybetmeden buzdolabına koymak
-
Son kullanma tarihlerine dikkat etmek
-
İçilen suyun ve kullanılan buzun temizliğinden emin olmak
-
Bozulmuş olabileceği şüpheli süt ve meyve sularından uzak durmak
Uzmanlar, bu basit adımların gıda zehirlenmesi riskini büyük oranda azalttığını vurguluyor.