Almanya’nın başkenti Berlin’deki Pergamon Müzesi'nde sergilenen esrarengiz bir Sümer heykeli, arkeoloji dünyasında hâlâ büyük bir soru işareti olmayı sürdürüyor. Heykel, 20. yüzyılın başlarında Alman arkeologlar tarafından Irak’ın güneyinde, Mezopotamya’nın en eski şehirlerinden biri olan Uruk’ta yapılan kazılarda gün yüzüne çıkarıldı. Ancak geçen bunca yıla rağmen bu eserin neyi temsil ettiği, ne amaçla yapıldığı ve neden ilginç bir kapsül benzeri yapının içine yerleştirildiği hâlâ kesin olarak belirlenemedi.
Kimi Temsil Ediyor?
Heykelin kime ait olduğu ya da hangi tanrı ya da figürü simgelediğiyle ilgili net bir bilgi bulunmamakta. Sümer mitolojisinde yer alan tanrılarla ilişkilendirilmeye çalışılsa da, heykelin detayları bilinen hiçbir figüre tam olarak uymuyor. Bazı uzmanlara göre bu heykel, dönemin bilinmeyen bir kutsal figürünü ya da kayıp bir kralı tasvir ediyor olabilir.
Uzay Kapsülünü Andıran Yapısı Tartışma Yarattı
Heykelin çevresini saran top benzeri kabuk ise, onu daha da gizemli kılıyor. Bu kabuğun bir koruma amacı mı taşıdığı, yoksa ritüelistik bir anlamı mı olduğu henüz çözülebilmiş değil. Özellikle heykelin şekli bazı çevrelerce “uzay kapsülü”ne benzetildi ve bu durum, alışıldık dışı teorilerin doğmasına neden oldu.
Alternatif tarih kuramcıları, heykelin uzaylılarla bağlantılı olabileceğini iddia ederek, bu eserin dünya dışı varlıklarla temasın sembolü olduğunu savunuyor. Ancak bilimsel arkeoloji çevreleri bu tür iddiaları "kanıttan yoksun" bularak ciddiye almıyor.
Bilim İnsanları Temkinli
Berlin'deki Pergamon Müzesi'nde sergilenen heykel, her yıl binlerce ziyaretçiyi kendine çekerken, müze yetkilileri eserin detaylı analizine devam ettiklerini ifade ediyor. Arkeologlar ve sanat tarihçileri, dönemin sanat anlayışı, kutsal objelerin yapım teknikleri ve mezopotamya kültürel kodları üzerinden heykelin şifresini çözmeye çalışıyor.
Eser Topraklarından Uzakta
Eserin, Sümer topraklarından alınarak Almanya’ya götürülmüş olması da etik tartışmaları beraberinde getiriyor. Iraklı yetkililer, zaman zaman bu tür eserlerin iadesi konusunda taleplerde bulunurken, müzeler “koruma ve bilimsel araştırma” gerekçesiyle bu taleplere temkinli yaklaşıyor.
Bu Heykel Neyi Saklıyor?
Uruk’un kadim sokaklarında şekillenen, taşın kalbinde saklı bu gizemli figür; insanoğlunun geçmişe dair arayışının simgesi haline geldi. Her ne kadar bugün Pergamon Müzesi'nde sergilense de, eserin ardında yatan sır perdesi henüz aralanmış değil. Kutsal bir obje mi, bilinmeyen bir figür mü, yoksa hayal gücünün şekillendirdiği bir sembol mü? Bilim bu sorulara henüz net bir cevap veremiyor.