BİLİM VE TEKNOLOJİ

Güneş'in Yüz Katı mı? Hayır, 2.000 Katı! Kozmik Canavar Stephenson 2-18’in Akılalmaz Ölçeği

Stephenson 2-18, evrenin bilinen en büyük yıldızlarından biri. Güneş'in yanında bir zerre gibi kalan bu dev yıldızın sıradışı yapısı, yıldız evrimini anlamamızı kökten değiştirebilir.

Abone Ol

Evrenin büyüklüğü çoğu zaman rakamlarla ifade edilemez. Ancak bazı gök cisimleri vardır ki, varlıklarıyla bu sınırsızlığı bize adeta gösterir. Stephenson 2-18 adlı süperdev yıldız da tam olarak böyle bir örnek.

Güneşimiz, yaklaşık 1,4 milyon kilometrelik çapıyla Dünya için bir yaşam kaynağı. Ancak kozmosun başka bir köşesinde, Stephenson 2-18 isimli bir dev yıldız var ki, Güneş’in büyüklüğünü âdeta “atom boyutuna” indiriyor. Bu yıldız, çap olarak Güneş’ten yaklaşık 2.150 kat daha geniş. Öyle ki, Güneş Sistemi'nin merkezine yerleştirildiğinde, Satürn’ün ötesine kadar uzanacak büyüklükte!

Bu kadar büyük bir yıldızda ışığın bile yüzeyden bir ucundan diğerine gitmesi 8 saatten fazla sürüyor — bu, Güneş’te saniyeler mertebesinde gerçekleşen bir olay.

Yıldızların Efendisi: Nasıl Oluşur, Nasıl Yok Olur?

Stephenson 2-18’in içinde bulunduğu evrimsel aşama ise bir başka dikkat çekici konu. Güneş gibi yıldızlar milyarlarca yıl boyunca istikrarla enerji üretirken, Stephenson 2-18 şu anki kırmızı süperdev evresinde oldukça kısa, dramatik ve dengesiz bir dönem yaşıyor. Hidrojenin ötesinde daha ağır elementleri birleştiren bu yıldız, kozmik saat açısından "ölümüne çok yakın."

Ancak burada bilim dünyasını zorlayan bir problem var: Bu kadar büyük bir yıldızın sonu nasıl olur? Geleneksel teoriler ya süpernova patlaması ya da doğrudan kara deliğe çökme senaryolarından söz ederken, Stephenson 2-18 gibi devler bu kuralları yeniden yazmaya zorluyor.

Evrende Aykırılıklar da Norm

Bu yıldızın varlığı, evrende ne kadar uç nokta olduğunu gösteren sayısız örnekten yalnızca biri. Kimi yıldızlar sessizce milyarlarca yıl varlığını sürdürürken, bazıları tıpkı Stephenson 2-18 gibi kısa ama etkileyici bir "kozmik patika" izliyor.

Stephenson 2-18’in doğasını anlamak, yalnızca bu yıldızın öyküsünü çözmek değil, aynı zamanda evrenin nasıl çalıştığını anlamak için de bir anahtar olabilir. Onunla birlikte yıldız fiziğinin sınırları yeniden çiziliyor, gökyüzünün haritası baştan yazılıyor.

Stephenson 2-18’in yüzey sıcaklığı Güneş’ten çok daha düşük, yaklaşık 3.200°C civarında. Ama buna rağmen devasa boyutu nedeniyle inanılmaz bir parlaklığa sahip. Gökbilimde bu tür yıldızlara “soğuk devler” deniyor.