Kahvaltı sofralarının değişmez lezzetlerinden biri olan salatalık, yaz aylarının da serinletici sebzesi olarak sıkça tercih ediliyor. Düşük kalorisi, yüksek su oranı ve ferahlatıcı tadıyla bilinen salatalık, sağlıklı beslenme denince akla ilk gelen gıdalardan. Ancak son araştırmalar, bu sebzenin yaygın tüketim şeklinin önemli bir besin kaybına neden olduğunu ortaya koydu.
ABD’deki University of Illinois tarafından 2023’te yapılan bir çalışmada, özellikle salatalığın kabuksuz tüketilmesinin ciddi vitamin ve antioksidan eksilmelerine yol açtığı belirlendi. Beslenme uzmanı Dr. Ellen Green’in öncülüğünde yürütülen analizlere göre, salatalığın kabuğu; polifenoller, C vitamini ve diyet lifi açısından en zengin bölgeyi oluşturuyor.
Kabuğunu Soyarsanız %35’lik Faydayı Kaybediyorsunuz
Dr. Green’in laboratuvar ortamında gerçekleştirdiği testler, salatalığın kabuğu soyulduğunda antioksidan kapasitesinin ortalama %35 oranında azaldığını gösterdi. Bu durum, vücudu toksinlerden arındıran ve bağışıklık sistemini destekleyen bileşiklerin büyük ölçüde kaybolması anlamına geliyor. Üstelik sadece kabuk değil, doğrama ve bekletme şekli de salatalığın besin değerini olumsuz etkiliyor. Yapılan gözlemler, salatalığın limon suyu ya da sirke gibi asidik ortamlarda uzun süre bekletilmesi halinde C vitamini kaybının %20’ye kadar çıkabildiğini ortaya koydu.
Metal Bıçak Değil, Seramik Bıçak Kullanın
Araştırmanın bir diğer dikkat çeken sonucu ise doğrama araçlarıyla ilgili. Metal bıçaklarla doğranan salatalıkta, oksidasyon süreci daha hızlı gerçekleşiyor ve özellikle fenolik bileşenler zarar görüyor. Uzmanlar, bu nedenle sebzelerin seramik ya da plastik bıçaklarla kesilmesini öneriyor. Ayrıca doğrandıktan sonra salatalığın 15 dakika içinde tüketilmesi, içerisindeki vitaminlerin ve uçucu bileşiklerin kaybolmasını önlemek adına oldukça önemli. Ne kadar uzun bekletilirse, o kadar çok faydası azalıyor.
En Doğru Tüketim Şekli Nedir?
Tüm bu bilimsel veriler ışığında, salatalıktan en yüksek verimi almanın yolları şöyle sıralanıyor:
Kabuğunu soymadan tüketin.
Seramik ya da plastik bıçakla doğrayın.
Doğradıktan sonra 10-15 dakika içinde tüketin.
Asidik suda uzun süre bekletmekten kaçının.
Küçük Alışkanlıklar, Büyük Fark Yaratabilir
Beslenme uzmanları, sağlıklı olduğunu düşündüğümüz alışkanlıkların aslında bilimsel verilere dayanmadığı sürece faydasız hale gelebileceğine dikkat çekiyor. Salatalık örneğinde olduğu gibi, yalnızca küçük dokunuşlarla – doğru doğrama, kabuğunu soyamama ve zamanında tüketim gibi – besin değeri korunarak maksimum fayda sağlanabiliyor.