Son yıllarda sıkça gündeme gelen La Nina, küresel iklim üzerinde güçlü etkileri olan doğal bir atmosfer–okyanus etkileşimi olarak öne çıkıyor. Meteoroloji uzmanlarının sıkça vurguladığı bu olay, özellikle kış aylarının daha sert geçmesine neden olabilen yönüyle dikkat çekiyor.
İspanyolca “küçük kız” anlamına gelen La Nina, El Nino–Güney Salınımı (ENSO) adı verilen iklim döngüsünün soğuk evresi olarak biliniyor. Bu evrede Pasifik Okyanusu’nun ekvatoral kuşağındaki deniz yüzeyi sıcaklıkları normalin belirgin şekilde altına düşüyor.
Normal koşullarda doğudan batıya doğru esen alize rüzgârları, La Nina dönemlerinde daha fazla güç kazanıyor. Bu güçlü rüzgârlar, okyanus yüzeyindeki sıcak suyu Asya ve Avustralya yönüne doğru itiyor. Sıcak suyun batıya itilmesiyle birlikte Güney Amerika kıyılarında derinlerden yükselen soğuk su yüzeye çıkıyor. Bu süreç, Pasifik’in orta ve doğu kesimlerinde geniş bir alanda su sıcaklıklarının ortalamanın birkaç derece altına düşmesine yol açıyor.
Bu değişim yalnızca Pasifik Okyanusu’nu değil, dünyanın dört bir yanındaki hava akımlarını ve sıcaklık dağılımını da etkiliyor.
La Nina’nın Küresel Etkileri Neler?
La Nina, dünya genelinde yağış rejimlerinden sıcaklıklara kadar birçok meteorolojik unsuru etkiliyor. Etkileri bölgeden bölgeye değişiklik gösteriyor:
Yağış Düzeni
Sıcak suyun toplandığı Endonezya, Filipinler ve Avustralya çevresinde buharlaşma artıyor, buna bağlı olarak normalden daha yoğun yağış ve sel riski ortaya çıkıyor.
Buna karşın, Peru ve Şili gibi Güney Amerika’nın batı kıyılarında yağışların azalmasına ve kuraklığa neden olabiliyor.
Sıcaklık Değişimleri
La Nina genellikle küresel ortalama sıcaklıklarda kısa süreli bir düşüşe neden oluyor.
Ancak günümüzde küresel ısınma trendi devam ettiği için, bu soğutucu etki zaman zaman mevsim normalleri üzerinde hissedilebiliyor.
Kasırga ve Tropik Fırtına Aktivitesi
Atlantik Okyanusu’nda rüzgâr kesme etkisinin azalması nedeniyle kasırga sezonunun daha aktif geçmesine yol açabiliyor.
Öte yandan Pasifik havzasında kasırga oluşumu genellikle azalıyor.
El Nino ve La Nina Arasındaki Fark Ne?
La Nina, El Nino’nun tamamen zıt fazını oluşturuyor.
El Nino, Pasifik’teki alize rüzgârlarının zayıflaması ve deniz yüzeyi sıcaklıklarının normalden daha fazla ısınması anlamına geliyor.
La Nina ise rüzgârların güçlenmesi ve suların soğumasıyla ortaya çıkıyor.
Her iki olay da ENSO döngüsünün parçaları olup, 2 ila 7 yıl arasında değişen periyotlarla meydana geliyor. Bir faz genellikle 9–12 ay sürse de zaman zaman iki yıla kadar uzadığı görülebiliyor.
Kış Ayları La Nina’dan Nasıl Etkileniyor?
La Nina’nın kış mevsimi üzerindeki etkileri özellikle Kuzey Yarımküre’de belirginleşiyor.
Bazı bölgelerde daha soğuk ve yağışlı bir kışa neden olurken, bazı bölgelerde sıcak ve kurak bir kış geçmesine yol açabiliyor.
Türkiye’de etkileri her La Nina döneminde farklılık gösterse de, uzmanlar genel olarak soğuk hava dalgalarının daha sık görülebildiğini belirtiyor.