İnsanlığın bir gün Mars’ta kalıcı koloniler kurma hayali, beraberinde beklenmedik bir gerçeği de getiriyor: Zaman kavramı Mars’ta tamamen farklı işleyecek. Bugün Dünya’da büyük bir uyum içerisinde kullandığımız saat, gün ve yıl ölçüleri, Mars yüzeyine taşındığında geçerliliğini hızla yitiriyor.
Bunun temel nedeni, iki gezegenin Güneş etrafındaki dolaşım hızları ve kendi eksen dönüş sürelerinin birbirinden ciddi şekilde farklı olması. Dünya’nın Güneş çevresinde bir turu yaklaşık 365 gün sürerken, Mars aynı turu 687 Dünya gününde tamamlıyor. Yani bir Mars yılı, neredeyse iki Dünya yılına karşılık geliyor.
Mars’taki takvim karmaşası bununla da sınırlı değil. Bir Mars yılının kendi zaman ölçeğinde karşılığı 668 sol. “Sol” olarak adlandırılan Mars günü ise Dünya gününe benzer ama birebir aynı değil. Bir sol, 24 saat 39 dakika civarında; yani yaklaşık 24,6 saat. Bu küçük fark zamanla büyüyerek büyük uyumsuzluklar yaratıyor. Dünya’da 48 gün geçerken Mars’ta yalnızca 47 sol yaşanmış oluyor.
Bu da aynı zaman diliminde, iki gezegenin gece-gündüz döngüsünün birbirinden tamamıyla kopması anlamına geliyor. Dolayısıyla Dünya’ya göre ayarlanmış saatlerin Mars’ta kullanılması, günlük yaşamdan bilimsel ölçümlere kadar pek çok alanda kaosa yol açabilir. Üstelik Mars’ın kendi mevsim döngüleri de bu uyumsuzluk nedeniyle Dünya temelli bir takvimle takip edilemez hâle geliyor. Kızıl Gezegen’deki geniş çaplı toz fırtınaları başta olmak üzere, mevsimsel döngüler koloniler için hayati önem taşıyacak.
Uzmanlara göre bu nedenle Mars’ta yaşayacak insan toplulukları, kendilerine özgü bir Mars takvimi ve Mars saati kullanmak zorunda kalacak. Aksi halde ne mevsim geçişleri doğru tespit edilebilir, ne de gece-gündüz ritmine uygun bir günlük yaşam sürdürülebilir. Bununla birlikte bazı bilim insanları, hem Dünya hem Mars için geçerli olabilecek, mevsimlerden ve gün döngülerinden bağımsız evrensel bir zaman ölçüm sistemi geliştirilebileceğini savunuyor.
Görünen o ki, insanlık başka bir gezegene ayak bastığında yalnızca yeni bir yaşam değil, yeni bir zaman anlayışı da inşa etmek zorunda kalacak. Mars keşfi, sadece bilimi değil, zamanı algılama biçimimizi de kökten değiştirecek.