Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Haziran ayı enflasyon verileri, sadece emekli ve memur maaşlarını değil, aynı zamanda akaryakıttan otomobile, tütün mamullerinden lüks tüketim ürünlerine kadar geniş bir yelpazede Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranlarını da doğrudan etkiledi. 6 aylık enflasyonun %16,67 olarak belirlenmesiyle birlikte, maktu ÖTV tutarlarında önemli artışlar gündeme geldi. Şimdi tüm dikkatler, bu artışları uygulamaya koyma, sıfırlama, düşürme veya artırma yetkisine sahip olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a çevrilmiş durumda.
Enflasyon ÖTV Artışını Tetikledi
Haziran ayında aylık enflasyon %1,37, yıllık enflasyon ise %35,05 olarak açıklandı. Ancak ÖTV düzenlemeleri için kritik olan, Ocak-Haziran dönemini kapsayan 6 aylık enflasyon oranı %16,67 oldu. Bu oran, Özel Tüketim Vergisi'nin Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) rakamlarının aylık kümülatif toplamlarına endeksli olarak belirlenmesi nedeniyle, vergi tutarlarında otomatik bir artışı beraberinde getirdi.
Resmi Gazete İlanı ve Beklenen Zamlar
ÖTV kapsamındaki otomobil, tütün mamulleri, alkollü içkiler, altın, mücevher ve lüks tüketim malları gibi ürünlerde, 1 Temmuz'dan itibaren geçerli olacak ÖTV artışları, ilgili tarife listeleri çerçevesinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenerek Resmi Gazete'de ilan edilecek. Bu durum, söz konusu ürünlerin satış fiyatlarına önemli yansımalar olacağı anlamına geliyor.
Gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Yetkisinde
ÖTV'deki bu artışın ardından piyasalar ve tüketiciler, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın alacağı kararı bekliyor. Zira mevcut tarife listelerine göre hesaplanan bu maktu artışları uygulamama, tamamen sıfırlama, belirli bir oranda düşürme ya da %50'ye kadar artırma yetkisi doğrudan Cumhurbaşkanı'nda bulunuyor. Geçtiğimiz Ocak ayında akaryakıttaki maktu ÖTV yetkisini indirim yönünde kullanarak daha düşük bir tarife belirlemesi, bu beklentileri daha da artırıyor.
Katmerli Zamlar Pompaya Yansıdı
ÖTV artışları, ürünlerin çıplak fiyatı üzerine eklenerek ÖTV'li fiyatı oluşturuyor. Bu ÖTV'li fiyatın üzerine de Katma Değer Vergisi (KDV) ilave edilerek nihai satış fiyatı belirleniyor. Dolayısıyla, ÖTV zammı KDV matrahını da yükselttiği için, ÖTV'ye tabi ürünlerde "katmerli zam" olarak adlandırılabilecek bir fiyat artışı yaşandı.
Akaryakıt ürünlerinde, ÖTV artışlarının pompaya yansımasıyla birlikte fiyatlar şu şekilde güncellendi:
-
LPG'de en düşük 97 kuruş
-
Motorinde 2,11 lira
-
Benzinde 2,25 liraya varan maktu ÖTV artışından kaynaklı yeni zamlar devreye girdi.
Bu zamların, özellikle ulaşım ve temel ihtiyaç maddelerinin maliyetleri üzerinde zincirleme bir etki yaratması ve enflasyonist baskıyı artırması bekleniyor. Cumhurbaşkanı'nın vereceği karar, piyasaların ve tüketicilerin önümüzdeki dönemdeki ekonomik rotasını belirlemede kilit rol oynayacak.