Birlik Vakfı Erzincan Şubesi’nin “Şehir Okumaları” programlarının on üçüncüsü Erzincan Sağlık İl Müdürü Doç. Dr. Erkan Hirik’in katılımıyla gerçekleştirildi. Hirik, sunumunu sağlık alt yapısı, yatırımlar ve pandemi olmak üzere üç ana başlık altında yaptı. Adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde 234 bin nüfusu olan Erzincan’da çevre illerle birlikte 400 bin nüfusa hizmet verdiklerini tüm planlamalarını bu sayıya göre yaptıklarını ifade eden Sağlık İl Müdürü Hirik, “Özellikle Gümüşhane’nin çok büyük bir kısmı, Sivas’ın doğu tarafları, Erzurum’un batı tarafları, Tunceli, Pülümür’den olmak üzere 400 bin nüfusa sağlık hizmeti sunuyoruz. Bir de anlık %20 civarında dışardan gelen hasta nüfusumuz var. Yani Mengücek’de yatan 300 tane hastanın %20’si, 60 hasta bizim ilde yaşamıyorlar. Başka vilayetlerden gelmekteler. Pandemide de böyle hizmet verdik, şu anda da böyle hizmet veriyoruz” dedi. Sağlık insan gücünün 3696 kişi olduğu Erzincan’da 209’u uzman hekim, 266’sı pratisyen hekim, 89’u diş tabibi, 75’i eczacı, 949’u hemşire, 783’ü de diğer sağlık personeli olmak üzere sağlık alanında hizmet verdiklerini ifade eden Doç. Dr. Erkan Hirik, “Güncel insan kaynağımız böyle. Yani artarak giden bir insan gücümüz var. Sağlık birimlerimiz artıyor. Sağlık teşkilatımızın verdiği hizmet hızla artıyor, yapılar artıyor, beklentiler çoğalıyor. Yatak sayımız artıyor. Dolayısıyla bu hizmeti karşılayabilmesi için insan gücümüzdün de buna paralel artış göstermesi gerekiyor” dedi. Erzincan Sağlık İl Müdürü erkan Hirik, “Temel sağlık parametreleriyle alakalı hangi durumdayız? Gelişmekte olan ülkelerde ve gelişmiş ülkelerdeki en temel sağlık parametresi anne-bebek ölüm ve bebek ölüm hızıdır. Gelişmişlik çoğunlukla bu iki parametre üzerinden anlaşılıyor. Bebek ölümünde Türkiye ortalaması 9‘lardayken bizde bu sene 6.3’te. 2021’de bizde 19 tane bebek öldü. Bir önceki sene bu sayı 21’di. 2021 yılı Türkiye bebek ölümü ortalaması 9.7 iken, bizde 6.3 oldu. Bu veri 2021 yılında Türkiye’deki en başarılı birkaç ilden birisi olduğumuzu gösteriyor. Anne ölümünde ise son iki yılda kaybımız yok” dedi. Sağlık yatırımları konusunda da açıklamalarda bulunan Hirik, özellikle pandemi sürecinde sağlık yatırımlarımızın ne kadar önemli olduğunu hep beraber gördüğümüze değinerek, “Global kriz halinde seyreden pandemi sürecinde hastalığın üstesinden gelebilmeyi, ülkemizdeki ve ilimizdeki yansımalarını Türkiye’deki sağlık altyapısının gücüyle ne kadar başarılı bir şekilde çıktığımızı hepimiz gördük. İlk dönemlerde şehir hastaneleri niye yapılıyor diye bir algı vardı. Pandemi sürecinde, yapılan hastanelerin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha müşahede ettik. Bizim elimizdeki sağlık altyapısı ne kadar iyi ise o kadar güçlüyüz, sağlıkta o kadar iyi bir noktadayız. İnşaat aşamasında şu anda iki tane projemiz var. 500 yataklı hastane ve Sağlıklı Hayat Merkezi. Yine 2022 yılı için de 9 tane planlamış olduğumuz yatırımımız var. Son dört yılda hizmete sunulan birinci basamakta 6 tane aile sağlığı merkezimiz; Çukurkuyu, Kavakyolu, Yaylabaşı, Mollaköy, Mengüceli ve Hocabey hizmete açıldı. İlave olarak Mengüceli 250 yataklı ek hizmet binamız açıldı. Diş Eğitim Araştırma Hastanemiz ki Türkiye’de afilasyonla yönetilen iki tane diş hastanesinden bir tanesidir. Refahiye’de hibeyle yapılan 16 daireli bir lojman binası var. Özellikle 250 yataklı Mengüceli ek hizmet binası belki de pandemideki en önemli aracımızdı. 2020 yılının Şubat- Mart aylarında poliklinikleri hizmete sunmuştuk ki Mart’ta pandemi koptu. Sanki biz bu binayı yaptık üstüne pandemi gelmiş gibi oldu. Ve bu süreçte en büyük imkânımız elimizde böyle bir binanın olmasıydı. Yeni yapılan bloğu pandemi hizmetlerine tahsis ettik. Yataklı birimleriyle, yoğun bakımlarıyla, acilde tam olarak pandemiye ayrıldı. Diğer eski binamızda normal sağlık hizmetini sundu” diyerek ellerindeki sağlık imkânlarıyla bu işin üstesinden geldiklerini ifade etti. Hacı Ali Akın tarafından yapılan Diş Eğitim Araştırma Hastanesinin 2018 yılında hizmete girdiğini, bu yıl itibariyle diş ünitesi kapasitesinin iki kat artırıldığını; 52 olan ünite sayısının 93’e çıkarıldığını belirten Doç. Dr. Erkan Hirik, Diş Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin Türkiye’deki ikinci afilasyonla yönetilen diş hekimliği hastanesi olma unvanını elinde tuttuğunu da söyleyerek, Dişçilik Fakültesi 3. sınıf öğrencilerinin de hastanede stajlara başladığını ifade etti. “Diş hastanesine ortalama günlük 1000 kadar başvuru var. Mesela Mengüceli’nin bir günde baktığı hasta sayısı ortalama 4000 ila 5000 arasında. 5000 kişi Mengücek Eğitim Araştırma Hastanesine giriyor, bunun 1000 tanesi acile başvuruyor, 4000 tanesi ise polikliniklerde. Diş hastanesinde ise günlük 900 ila 1000 tane arasında değişiyor. Birinci basamakta polikliniğimiz kaç dersek; 3000 civarında… Yani şunu söyleyelim. İnsan gücümüz arttıkça, kapasitemiz arttıkça, insanların sağlığa erişimi kolaylaştıkça başvurular da bu oranda artıyor. 16 yıldır bu şehirde çalışan bir doktor olarak 10 tane göz doktorunu ben bu şehirde hiç bir arada görmemiştim. Ama şu anda 10 tane göz tabip uzmanımız var. 2 tane asistan aldılar. 1 tane profesör hocaları geliyor. 10 hekimden 3 tanesi de doçent. Toplam 13 hekimle hizmet veriliyor” diyen Hirik, “En önemli eksiklerimizden bir tanesi de ilçelerde; Kemah, Kemaliye ve İliç’te lojman eksiklerimizin olması. Özellikle kırsalda sağlık personelimizin barınmayla ilgili sıkıntılarını karşılamamız gerekiyor. Gönderdiğimiz personelin özlük haklarını iyileştirmemiz gerekiyor ki bu insanları orada tutabilelim. Refahiye’de yapılan bu lojmanda bu bağlamda çok önemliydi. 16 tane lojmanı şu anda doldurduk ve Refahiye’deki hizmetlerde ciddi bir artı etkisi oldu” dedi. Planlanan yatırımların tutarının 90 milyon lira olduğunu vurgulayan Sağlık İl Müdürü Doç. Dr. Erkan Hirik, “Bakanlığın yaklaşımına paralel aile hekim birim sayısını düşürmek istiyoruz. 2022’de şehirde gördüğüm makro planla alakalı olarak Demirkent gibi şehir planıyla, şehrin büyüdüğü yerlere, aile sağlığı merkezlerini kazandırmamız gerekiyor. Yeni yapılan Erzincan stadının doğu tarafındaki bir alanın aile sağlığı merkezi olarak hizmete sunma konusunda son noktaya geldik. Bunları gerçekleştirirsek yaklaşık 90 milyon TL’lik özellikle birinci basamağa dair bir planlamamız var. Bunların haricinde devam eden iki büyük yatırımımız olan Dörtyol’daki 500 yataklı hastanemiz ile Sağlıklı Hayat Merkezi projemiz 402 milyon liralık yatırımlar. Bu planladığımız yatırımlar ve 2022’de yapılacak olanlarla birlikte 617 milyon TL’lik bir sağlık yatırımı bu şehre kazandırılmış olacak” dedi. Son Başbakan Binali Yıldırım’ın, vekillerin ve giden ve gelen valimizin önemli katkılarıyla bu yatırımları Erzincan’a kazandırıldığını ifade eden Hirik, “Dörtyol’daki hastanemizin fiziki gerçekleşmesi %70 civarında. 2022’nin sonlarında, 2023’ün başlarında bu yatırımı hizmete sunmuş olacağız. Tabii içeriği de bölgeye hizmet vermesi açısından önemli olacak. Bu hastanemizde hiperbarik oksijen tedavisi, tüp bebek merkezi , pet-ct gibi nitelikli birimler ile yalnız ilimize değil, bölgeye hizmet vermesi adına da inşallah daha 400 bin nüfuslu bir hinterlanda hizmet verecek. Her birim içinde şu anda görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Hizmete sunulduğu anda gerçekten de çok önemli bir karşılığı olacağını düşünüyorum. Ayrıca yapımı devam eden Fatih mahallesindeki Karaağaç Sağlıklı Yaşam Merkezimizin %40’ı tamamlanmış durumda. 2022’nin yaz aylarında hizmete girecek. Buradaki amacımızda ketem, verem savaş, diyetisyen, fizyoterapi, sigarayı bırakma polikliniği gibi sağlıklı yaşamın ana unsurlarını içinde barındıran bir merkez olacak. Bunun da birinci basamakta gerçekleşen büyük bir yatırım olacağını düşünüyorum” diyerek, eski SSK hastanesinin yerine bir idari yapı kompleksi gibi gerçekleştirmeyi arzu ettiklerini de dile getirdi. Bu planlama ve yatırımlar gerçekleştiğinde şehrin sağlıkla ilgili 30 yıllık ihtiyacının karşılanmış olacağını belirten Sağlık İl Müdürü Doç. Dr. Erkan Hirik, “Sağlık Müdürlüğü 7 farklı birimde hizmet veriyor. Halk sağlığı laboratuvarı, toplum sağlığı merkezi, acil sağlık hizmetleri, halk sağlığı ve sağlık müdürlüğünün idari hizmetlerini içinde barındıran bir bina olması sebebiyle önemli bir ihtiyacı karşılayacak. Bu şehre yakışır bir idari yapı olacağını düşünüyorum. Bakanlığın şu anda özellikle pandemi sebebiyle yatırımlar konusunda yatak önceliği şeklinde bir yaklaşımı var. Ancak bir sonraki süreçte inşallah o günleri de yakın bir zamanda göreceğiz, idari yapı kompleksimizi de gerçekleştirmek istiyoruz” dedi. Sunumunun son bölümünde pandemiden bahseden Hirik, “Bizde de hasta sayıları zaman zaman indi çıktı. Kapanmalar yaşadık. Hastalığın değişen seyrine göre Bakanlığın aldığı merkezi kararları uyguladık. Şu ana kadar dört tane pik indik ve çıktık. İlk piki 2020’nin Eylül ayında ortalama 200 vakalar civarında gördük. O dönemde ilk pikte gerçekten bizi de çok etkiledi. Çünkü önümüzdeki sürecin ne olduğunu bilmiyorduk, kimse bilmiyordu. Kısa sürede yaşadığımız tecrübelerle olması gereken noktaya geldik. İlk pikten sonraki süreçler yani 2021’in tam bu zamanlarında, aralık ayının sonları, ocak ayının başlarında günlük 300 vakaları gördük. O dönemde yatak kapasitemiz bizi epey zorladı. Ama daha sonra alınan önlemlerle birlikte vaka sayılarımız hızlı bir şekilde düştü. Nisanda üçüncü piki gördük. Ondan sonra düştü ama geçen sene ocak ayından beri aşı var. Yani aşıyla birlikte bu mücadeleyi veriyoruz. Bu süreçten sonra günlük vakalarımız 20-30 civarında. Son altı ayın en düşük yoğun bakım sayımız ve yatan hasta sayısına ulaştık. Bu süreçte aşının önemini gördük. İldeki şu anda yatak kapasitemiz 781. Mengücek’te 510, askeri hastanede 75, ilçelerle birlikte 781 yatağa ulaşıyoruz. Yoğun bakım yatağımız 90 adettir. Pikleri gördüğümüz süreçte Mengücek’te birkaç yoğun bakım daha ilave ettik. Elimizde şu an 72 tane erişkin yoğun bakım yatağımız, 59 tane ventiletörümüz var. Yatak ve yoğun bakım yoğunluğumuz şu anda %50’nin altında bir doluluk oranına sahip. En sıkıntılı zamanlarda % 70-80’lere geldik. Vakaların arttığı dönemlerde elimizdeki yoğun bakım yatak sayısını arttırarak ve yeni yoğun bakımlar açarak elimizde rezerv yoğun bakım tuttuk. Mengücek Gazi Eğitim Araştırma Hastanesinde yedekte tuttuğumuz iki tane yoğun bakımımız var. İlerleyen süreçte vaka sayılarında olası bir artış olması halinde kullanmak adına hazırlıklıyız. Aşı konusunda ilimizde şu ana kadar 390 bin adet aşı yaptık. Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü dozlar yapıldı, yapılıyor. Şu anda bana beşinci doz tanımlandı, yakında olacağım. Turkovac’ı bekliyorum. Turkovac şu anda Şehir Hastanelerinde uygulanmaya başladı. İlimize de birkaç güne kadar gelmesini bekliyoruz. Muhtemelen bende beşinci doz aşımı Turkovac’la olacağım. Virüse karşı tam korunaklı olmanın tek yolu aşı olmaktır” diyerek Erzincan’ın 1 Ocak itibariyle ikinci dozda %75’i geçtiğini söyleyerek, Birinci basamaktan ikinci basamağa kadar çok ciddi bir çalışma içerisinde olduklarını, Mengücek Gazi araştırma Hastanesinden aile hekimlerine kadar, çalışan tüm personelim pandemide gerçekten çok yorulduğuna da dikkat çekerek, olağan üstü gayret gösterdiklerini dile getirdi ve sağlıkta çalışan tüm mesai arkadaşlarına teşekkür ederek sunumunu tamamladı.