Bazen durduk yere bir elinizde iğnelenme başlar, bazen ayağınıza bıçak saplanmış gibi hissedersiniz. Hafif bir dokunuşla bile vücudunuzun bazı yerlerinde tarifsiz bir sızı uyanıyorsa, dikkat! Sinir sisteminiz sizi uyarıyor olabilir.
Tıpta nöropatik ağrı olarak bilinen bu durum, sinir sisteminin hasar görmesiyle ortaya çıkan ve çoğu zaman kronikleşen bir ağrı türüdür. Her zamanki ağrılardan farklı olarak, çoğu zaman ortada fiziksel bir neden görünmese bile kişiyi derinden etkiler.
Bu Ağrı Neden Olur?
Sinirsel ağrılar, çeşitli içsel ya da dışsal nedenlerle ortaya çıkabilir. En yaygın sebeplerin başında şunlar gelir:
-
Fiziksel travmalar: Kaza, düşme ya da cerrahi müdahaleler sonrası sinirlerde meydana gelen hasarlar.
-
Metabolik hastalıklar: Özellikle diyabet, uzun vadede sinir hücrelerini zayıflatarak ağrıya neden olabilir.
-
Enfeksiyonlar: Zona gibi bazı viral hastalıklar sinir köklerini etkileyebilir.
-
Otoimmün hastalıklar: Lupus, romatoid artrit gibi hastalıklarda bağışıklık sistemi sinirlere saldırabilir.
-
Vitamin eksiklikleri: Özellikle B12 vitamini eksikliği sinir sisteminde hasara yol açabilir.
-
Alkol tüketimi: Uzun süreli alkol kullanımı, sinir uçlarını etkileyen bir tabloya dönüşebilir.
-
Kemoterapi ve bazı ilaçlar da sinir ağrılarını tetikleyebilir.
Ağrılar Vücudun Neresinde Ortaya Çıkar?
Sinirsel ağrılar en çok ellerde ve ayaklarda başlar. Ancak zamanla vücudun farklı bölgelerine yayılabilir:
-
Ayaklar ve eller: Karıncalanma, uyuşma ve yanma hissi.
-
Kollar ve bacaklar: Zonklayıcı, elektrik çarpması gibi ani ağrılar.
-
Bel ve boyun: Omurilikten kaynaklı ağrılar bacaklara yayılabilir (örneğin siyatik).
-
Yüz: Trigeminal nevralji adı verilen durumda, yüz bölgesine dokunmak bile şiddetli acıya neden olabilir.
-
Karın ve göğüs: Genellikle zona sonrası görülen ağrılar bu bölgeleri etkileyebilir.
Nöropatik Ağrının Türleri Neler?
Sinirsel ağrının pek çok türü vardır ve bu türler, hangi sinirin etkilendiğine göre sınıflandırılır:
-
Periferik nöropati: Beyin ve omurilik dışındaki sinirlerin etkilenmesi.
-
Motor nöropati: Kas hareketlerini kontrol eden sinirlerin hasarı, kaslarda güçsüzlük ve seğirme.
-
Duyusal nöropati: Hafif dokunuşta bile acı hissi.
-
Fokal nöropati: Vücudun belirli bir bölgesinde tek bir sinirin hasar görmesi.
-
Diyabetik nöropati: En yaygın nöropatik ağrı türlerinden biri.
-
Postherpetik nevralji: Zona sonrası oluşan, cilt döküntüsü geçse de ağrının kaldığı durum.
-
Hayalet uzuv sendromu: Ampute uzvun hâlâ varmış gibi hissedilmesi ve ağrının devam etmesi.
-
Merkezi ağrı sendromu: Beyin ya da omurilikteki hasara bağlı olarak gelişen, genellikle yaygın ve yakıcı bir ağrı.
Sinirsel Ağrıdan Nasıl Şüphelenilir?
İşte bazı tipik belirtiler:
-
Elektrik çarpması hissi
-
Bıçak saplanması gibi ani ve keskin ağrılar
-
Dokunmaya karşı aşırı hassasiyet
-
Karıncalanma, uyuşma, iğnelenme
-
Denge kaybı, kas zayıflığı
-
Aşırı terleme veya sindirim sorunları
Bu belirtiler uzun süredir devam ediyorsa, vücudunuz altta yatan sinirsel bir soruna işaret ediyor olabilir.
Hangi Uzmanlık Alanı İlgilenir?
Bu tarz ağrılar için başvurulması gereken uzmanlık dalı: Nöroloji.
Nörologlar, beyin, omurilik ve sinir hastalıklarını teşhis ve tedavi eder. Özellikle nedeni bulunamayan kronik ağrılar için nörolojik değerlendirme şarttır.
Unutulmaması Gerekenler
Sinirsel ağrılar çoğu zaman sadece fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal etkiler de yaratır. Uzun süreli ağrı kişide stres, uykusuzluk, hatta depresyona neden olabilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi büyük önem taşır.
Ağrı kesiciler bu tür ağrılarda çoğu zaman etkisiz kalabilir. Tedavi, altta yatan nedene göre düzenlenmelidir ve bazen fizik tedavi, ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri bir arada uygulanır.