Yeni bir bilimsel araştırma, genellikle ciltte ağrılı döküntülerle seyreden ve "zona" olarak bilinen enfeksiyonun, özellikle 50 yaş üzeri bireylerde erken başlangıçlı bunama riskini ciddi şekilde artırabileceğini ortaya koydu. Araştırmacıların yürüttüğü geniş kapsamlı çalışmaya göre, zona nedeniyle hastaneye yatırılan bireylerde bunama gelişme ihtimali, aynı yaş grubundaki sağlıklı bireylere kıyasla yedi kat daha yüksek. Üstelik bu risk, bunama hastalarının genel yaş ortalamasının altındaki 50-65 yaş aralığında daha belirgin hale geliyor.
Peki bu bağlantının kaynağı ne?
Zona hastalığı, çocukluk döneminde geçirilen suçiçeğinin etkeni olan varisella zoster virüsünün yıllar sonra vücutta yeniden aktifleşmesiyle ortaya çıkıyor. Genellikle bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde tetiklenen bu hastalık, sinir hatları boyunca ilerleyerek ciltte acılı, kabarcıklı döküntüler oluşturuyor. Ancak yapılan son araştırmalar, bu virüsün sadece cildi değil, uzun vadede beyni de etkileyebileceğini gösteriyor. Çalışmada 50 yaş üzeri 132 binden fazla kişi 10 yıl boyunca izlendi. Zona nedeniyle hastaneye yatırılan 12.088 birey, benzer yaş grubundan rastgele seçilen 60.440 kişiyle karşılaştırıldı. Araştırmanın ilk yılında zona geçiren bireylerin bunama riskinin iki kat arttığı görülürken, uzun vadede bu oranın %22’ye kadar çıktığı belirlendi. Özellikle zona enfeksiyonu geçiren 50-65 yaş arası bireylerde, erken başlangıçlı bunama riskinin aynı yaş grubundaki diğer kişilere göre yedi kat daha fazla olduğu tespit edildi. Bu sonuçlar, bilim dünyasında "sessiz tehlike" olarak adlandırılan zona hastalığının, nörolojik etkilerinin ciddiyetini bir kez daha gözler önüne serdi.
Aşılama çağrısı yeniden gündemde
Araştırmayı yürüten uzmanlar, özellikle 50 yaş üstü bireylerin zona virüsüne karşı daha yaygın şekilde aşılanması gerektiğini belirtiyor. Hali hazırda birçok ülkede uygulanan Shingrix isimli zona aşısının, sadece cilt semptomlarını değil, aynı zamanda nörolojik komplikasyonları da önleyebileceğine dair umut verici veriler bulunuyor. Önümüzdeki dört yıl boyunca yürütülecek yeni bir klinik çalışma, Shingrix aşısının nörodejeneratif hastalıklara karşı koruyucu etkisini daha net şekilde ortaya koymayı amaçlıyor.
Herpes virüsleriyle bunama arasındaki bağ derinleşiyor
Bilim insanları, zona virüsünün de dahil olduğu herpes virüs ailesinin, beyin dokusuna ulaşarak iltihaplanmaya neden olabileceğini, bu durumun ise zamanla sinir hücrelerine zarar vererek bunama sürecini tetikleyebileceğini belirtiyor. Henüz net olarak anlaşılmamış olsa da, bu enfeksiyonların yalnızca geçici değil, kalıcı etkiler bırakabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalı.
Sağlık uzmanlarından uyarı: Döküntüyü hafife almayın!
Eğer 50 yaş üzerindeyseniz ve cildinizde zonaya benzer belirtiler fark ettiyseniz, bu yalnızca geçici bir rahatsızlık olmayabilir. Erken müdahale, hem komplikasyonları önlemek hem de beyin sağlığınızı uzun vadede korumak açısından hayati öneme sahip olabilir.
