Çanakkale'nin Behramkale ilçesinde yer alan Assos Antik Kenti'nde yapılan kazılarda, Roma Dönemi'ne ait olduğu belirlenen 1.800 yıllık bir anıt mezar keşfedildi. Daha önce "çeşme yapısı" olarak tanımlanan bu büyük yapı, kazılar sonucu önemli bir aileye ait bir mezar anıtı (heroon) olarak ortaya çıktı.
MÖ 6. yüzyılda kurulan ve volkanik bir tepenin zirvesine inşa edilen Assos, tarih boyunca önemli bir liman kenti olma özelliğini taşıdı. Bu bölge, özellikle Andezit taşının işlenmesi zor ancak son derece dayanıklı yapılarıyla dikkat çekerken, ünlü filozof Aristoteles'in burada felsefe okulu kurmasıyla da tarih sahnesine çıkmıştı.
Assos’taki son bulgular, kentin en önemli kamusal alanlarından biri olan agoranın ve meclis binasının hemen yanında bulunan anıt mezarın, kentin ileri gelen ve varlıklı ailelerinden birine ait olduğunu gösteriyor. Yapının inşa edildiği dönemde, Roma İmparatorluk Dönemi’nde kente önemli katkılarda bulunan bu ailenin varlıklı olduğu düşünülüyor. Ancak, mezarın Bizans Dönemi'nde işliğe dönüştürülmesi nedeniyle yapının büyük kısmı zarar gördü ve yazıtlar büyük ölçüde silindi. Bugün sadece birkaç harf kalıntısı günümüze ulaşabiliyor.
Bu keşif, Assos’un tarihî önemine dair yeni bilgiler sunarken, aynı zamanda kentteki eski yerleşimlerin yaşam tarzını ve sosyal yapıyı da gözler önüne seriyor. Kentin derinliklerine inen bu kazılar, Assos’un geçmişine ışık tutarak, antik çağlardan günümüze kadar uzanan tarihsel bağları yeniden keşfetmemize olanak tanıyor.
