Romantik ilişkiler, duyguların en yoğun yaşandığı alanlardan biri. Ancak ilişkilerde en sık karşılaşılan duygulardan biri olan kıskançlık, herkes tarafından aynı düzeyde yaşanmıyor. Peki, bazı bireyler neden diğerlerinden daha kıskanç?
Bilim bu konuda da devrede. 2021 yılında yayımlanan bir akademik çalışma, romantik kıskançlık düzeylerindeki bireysel farklılıkların ardındaki genetik ve çevresel dinamikleri inceleyerek dikkat çekici sonuçlar sundu.
Finlandiya'dan 7.726 Kişilik Kapsamlı Bir Örneklem
Araştırma, Finlandiya'da yaşayan 18-58 yaş aralığındaki 7.726 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. Katılımcıların büyük bölümü ikizlerden oluşurken, araştırmada kardeş ilişkileri de göz önüne alındı. Böylece kıskançlık eğilimlerinin ne ölçüde genetik ve çevresel faktörlerle bağlantılı olduğu çok yönlü olarak analiz edildi.
Kıskançlık Kalıtsal mı? Çevresel mi?
Elde edilen veriler, kıskançlık düzeylerinin yaklaşık %29'unun genetik faktörlerden kaynaklandığını ortaya koyuyor. Yani, bazı bireyler genetik olarak daha kıskanç olmaya yatkın olabilir. Geri kalan büyük oranda ise kişisel yaşam deneyimlerine, yani paylaşılmayan çevresel faktörlere bağlanıyor.
İlginç bir bulgu ise aile ortamı gibi paylaşılan çevresel faktörlerin kıskançlık üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmaması. Bu da demek oluyor ki, aynı evde büyüyen kardeşlerin kıskançlık düzeyleri, ortak aile koşullarına rağmen oldukça farklılık gösterebilir.
Kadınlar Daha Mı Kıskanç?
Araştırmaya göre kadınların ortalama kıskançlık düzeyleri erkeklere göre daha yüksek. Ancak genetik ve çevresel etkiler açısından bu fark cinsiyete göre değişmiyor. Yani, kıskançlığı etkileyen temel unsurlar hem kadınlar hem de erkekler için aynı şekilde geçerli.
Aldatma ve Güvensizlik Kıskançlığı Artırıyor
Kıskançlık seviyesini etkileyen çevresel faktörler arasında bazıları oldukça belirgin:
-
Daha önce ya da mevcut ilişkilerinde aldatılmış olan bireyler, diğerlerine göre daha kıskanç olabiliyor.
-
Partnerine daha az güven duyan ya da kendini partnerine kıyasla daha değersiz hisseden bireylerde de kıskançlık oranı yükseliyor.
-
Ayrıca daha az sosyoseksüel yönelime sahip bireyler (cinsellik ve duygusallığı ayrı göremeyen, tek eşliliği tercih eden bireyler) daha yüksek kıskançlık düzeyleri sergileyebiliyor.
Kıskançlık, Tek Bir Nedene Bağlanamaz
Araştırma, kıskançlık gibi karmaşık bir duygunun tek bir etkene indirgenemeyeceğini ortaya koyuyor. Genetik miras, yaşanmış deneyimler, güven duygusu, benlik algısı ve ilişki geçmişi bu duygunun düzeyini belirleyen başlıca unsurlar arasında.