Gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilen kırmızımsı bir yıldız olan Betelgeuse, bilim dünyasının dikkatini bir kez daha üzerine çekti. Avcı (Orion) Takımyıldızı’nda yer alan bu dev yıldız, olağanüstü bir dönüşümün eşiğinde olabilir.
Adını, Arapça'da "El-Cevze'nin eli" anlamına gelen “Yad el-Cevze” ifadesinden alan Betelgeuse, mitolojik ve astronomik anlamda oldukça zengin bir geçmişe sahip. Batı mitolojisinde ise Orion’un —yani gökyüzünün efsanevi avcısının— sağ omuzunda yer aldığı kabul edilir.
Ancak bu yıldızla ilgili en dikkat çekici gelişme, yakın bir süpernova patlamasının sinyallerini veriyor oluşu. Bilim insanlarına göre, yaklaşık 500 ışık yılı uzaklıkta bulunan Betelgeuse, ömrünün son aşamasına girmiş durumda.
Gündüz Görünecek Kadar Parlak Olabilir
Eğer Betelgeuse beklenen şekilde bir süpernova olarak patlarsa, ortaya çıkacak ışık o kadar parlak olacak ki, gündüz vakti bile gökyüzünde fark edilebilecek. Tahminlere göre bu ışık, yarım ay ile dolunay arasında bir parlaklığa ulaşabilir.
2019’dan Bu Yana Gözle Görülür Değişim
2019’dan bu yana Betelgeuse’un parlaklığında dikkat çeken dalgalanmalar yaşandı. Önce belirgin bir şekilde sönükleşen yıldız, ardından tekrar eski parlaklığına döndü. Bu değişimler, yıldızın iç yapısında büyük dönüşümler yaşandığını düşündürüyor.
Haziran 2023’te yayımlanan bilimsel bir makaleye göre, Betelgeuse’un süpernova haline gelmesi, sanıldığı gibi binlerce yıl sonra değil, önümüzdeki birkaç on yıl içinde gerçekleşebilir.
Kozmik Geri Sayım Başladı mı?
Her ne kadar astronomide "yakın zaman", insan ömrüne göre hâlâ uzun bir süreç anlamına gelse de, Betelgeuse’un süpernovaya dönüşme ihtimali, gökyüzü tutkunları ve bilim insanları için heyecan verici bir gelişme. Eğer bu patlama gerçekleşirse, insanlık tarihinde nadir görülen bir astronomik olaya tanıklık etmiş olacağız.
