Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile Yeni Dönem
Türkiye’de emeklilik yaşının düşmesiyle birlikte, özellikle EYT düzenlemesi sonrası 40’lı ve 50’li yaşlarda emekli olan milyonlarca kişi iş hayatına devam ediyor. Bu yeni çalışma modeli, sosyal güvenlik sisteminde önemli bir dönüşümü beraberinde getiriyor. Hükümetin üzerinde çalıştığı Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile çalışan emekliler, ikinci bir maaş alma imkânına kavuşacak.
Mevcut Haklar ve Yeni Düzenlemeler
Emekli olduktan sonra çalışan bireyler, diğer çalışanlarla aynı özlük haklarına sahip. Kıdem tazminatı, ihbar süresi ve yıllık izin gibi haklardan yararlanabiliyorlar. Özellikle 50 yaş üzerindeki çalışanlara, kıdemine bakılmaksızın en az 20 gün yıllık izin verilmesi zorunlu hale geldi.
Aynı iş yerinden kıdem tazminatını alarak ayrılan emekliler, farklı bir iş yerinde çalışmaya başladıklarında yeniden kıdem hakkı elde edebiliyor.
Sosyal Ödemelerde Kısıtlamalar Devam Ediyor
Her ne kadar çalışan emekliler aktif iş gücüne katkı sunsa da, bazı sosyal ödemelerden faydalanamıyorlar. Rapor parası, işsizlik maaşı ve kısa çalışma ödeneği gibi destekler bu gruba sunulmuyor. Ayrıca ödedikleri Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP), mevcut maaşlarını artırmadığı gibi ikinci bir emeklilik hakkı da sağlamıyor.
TES ile İkinci Emeklilik Nasıl İşleyecek?
Yeni sistem, SGK dışında ayrı bir prim ödeme mekanizması kurarak çalışanlara ikinci bir emeklilik hakkı tanıyacak. Bu yapı, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) modeline benzer şekilde işleyecek. Çalışanlar maaşlarından en az %3 oranında katkı payı ödeyerek sisteme dahil olacak.
Devlet ve İşveren Katkısı Sistemi Güçlendirecek
TES üçlü bir yapı üzerine kurulacak:
-
Çalışan katkısı
-
Devlet katkısı (%30 oranında)
-
İşveren katkısı
Bu model sayesinde, çalışan emeklilerin ikinci emeklilik için daha güçlü bir birikim elde etmesi hedefleniyor.
İkinci Emeklilik İçin Şartlar Netleşiyor
Yeni sistemde, mevcut BES modelindeki gibi 10 yıl prim ödeme ve 56 yaş şartı korunacak. Ancak yapılan değerlendirmelerde yaş sınırının 60’a çıkarılması gündeme geldi. Katılımcılar, emeklilik hakkı kazandıklarında isterlerse düzenli maaş alabilecek, isterlerse tüm birikimlerini toplu şekilde çekebilecek.
Emeklilerin Haciz ve Vergi Durumu
5510 sayılı Kanun’un 93. maddesi gereği, emekli maaşlarına yalnızca SGK ve vergi alacakları ile nafaka borçları için haciz uygulanabiliyor. Bankalar ise kredi sözleşmelerinde emeklilerden rıza alarak bloke koyabiliyor. Bunun dışında maaşlara haciz konulamıyor.
Ayrıca Türkiye’de 200 metrekareden küçük tek evi olan ve çalışmayan emekliler, emlak vergisinden muaf tutuluyor.
