Yeni doğan bebeklerde sık rastlanan doğumsal anomalilerden biri olan tavşan dudak, sadece estetik kaygılara yol açmakla kalmıyor; beslenme ve konuşma gibi kritik fonksiyonları da etkileyebiliyor. Tıbbi adıyla yarık dudak, anne karnındaki embriyonik dönemde üst dudak dokusunun tamamen birleşememesi sonucu oluşuyor.
Tavşan Dudak Nedir?
Tavşan dudak, üst dudakta bir boşluk veya yarık olarak görülür ve bazen damakla birlikte ortaya çıkabilir. Tek taraflı olabileceği gibi, çift taraflı yarıklar da görülebilir. Bu durum hem fiziksel görünümü hem de fonksiyonel yetenekleri etkileyerek aileler için kaygı yaratabilir.
Neden Oluşur?
Yarık dudak oluşumunda tek bir sebep yok; genetik yatkınlık ile çevresel faktörler birlikte rol oynar.
Genetik faktörler: Ailede yarık dudak öyküsü bulunması riski artırır.
Çevresel etkiler: Gebelikte sigara, alkol veya bazı ilaçlara maruz kalmak, dudak-damak gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Beslenme eksiklikleri: Folik asit ve B12 vitamini yetersizliği risk faktörlerindendir.
Hastalıklar ve ilaçlar: Diyabet, tiroid sorunları ve bazı ilaçlar da etken olabilir.
Çeşitleri Nelerdir?
Tavşan dudak farklı şekillerde görülebilir:
Tek taraflı yarık dudak: Dudakta yalnızca bir tarafta yarık oluşur.
Çift taraflı yarık dudak: Dudakta iki taraflı yarık vardır; fonksiyonel zorluklar daha fazladır.
Yarık damak: Dudak dışında damakta birleşme kusuru vardır.
Dudak + damak yarığı: En ciddi tablo olup, multidisipliner tedavi gerektirir.
Tedavi Yöntemleri
Tavşan dudak tedavisi, doğumdan sonra planlanır ve genellikle birden fazla disiplinin iş birliğini gerektirir.
Cerrahi Müdahale: 3–6 aylık bebeklerde dudak dokuları yeniden birleştirilir, hem estetik hem de fonksiyonel kazanım sağlanır.
Konuşma Terapisi: Ameliyat sonrası bazı çocuklarda konuşma güçlükleri görülebilir ve özel terapilerle desteklenir.
Ortodontik Tedavi: Dişlerin düzgün gelişimini sağlamak için ortodontik uygulamalar gerekebilir.
Psikolojik Destek: Hem çocuk hem aile için sosyal uyum ve özgüven açısından önemlidir.
Bebeklerde Tanı ve Önemi
Tavşan dudak, gelişmiş ultrason cihazlarıyla genellikle gebeliğin 18–22. haftalarında fark edilebilir. Erken tanı, cerrahi ve rehabilitasyon planlamasında başarı şansını artırır. Düzenli gebelik kontrolleri ve ultrason takibi bu nedenle kritik öneme sahiptir.