Küresel ısınma artık sadece bir kavram değil, hayatımızın tam ortasında. 2024 yılı itibarıyla Dünya'nın ortalama yüzey sıcaklığı, sanayi öncesi döneme göre 1.47 °C arttı. Bu artış, aşırı hava olaylarından kuraklıklara, ekosistemlerin çöküşünden buzulların erimesine kadar geniş bir yelpazede yıkıcı etkiler yaratıyor. Bilim insanları hâlâ umut olduğunu söylese de, zamanında atılacak adımlar her zamankinden daha kritik.
Artık sadece yaz aylarında değil, yıl boyunca rekor sıcaklıklarla karşılaşıyoruz. Dünya genelinde yaşanan kuraklıklar, aşırı sıcaklar, orman yangınları ve sel felaketleri iklim krizinin yıkıcı etkilerini açıkça gösteriyor. NASA'nın verilerine göre küresel yüzey sıcaklığı, 1850-1900 arasındaki sanayi öncesi döneme kıyasla 2024’te ortalama 1.47 °C arttı.
Bu artışın temelinde insan faaliyetleri yatıyor. Özellikle fosil yakıt kullanımı, tarım, sanayi ve ulaşım kaynaklı sera gazı salımları atmosferde birikerek "sera etkisi" oluşturuyor. Bu gazlar, Dünya yüzeyinden yansıyan kızılötesi ışınları geri göndererek atmosferin ısınmasına yol açıyor.
Doğa Bize Sinyal Veriyor
Geçmiş iklim dönemlerine dair bilgi edinmek için kullanılan paleo-proxy kayıtları (ağaç halkaları, buzul örnekleri vb.) geçmişte de sıcak ve soğuk döngülerin yaşandığını gösterse de, bugünkü sıcaklık artışı benzersiz bir hızla gerçekleşiyor. Yani bu sadece doğal döngülerle açıklanabilecek bir durum değil; insan etkisi artık bilimsel olarak inkâr edilemez düzeyde.
Isınma Kendi Kendini Besliyor
İklim krizinin tehlikeli bir yönü de, ortaya çıkan etkilerin süreci daha da hızlandırması. Örneğin, orman yangınları ve buzulların erimesi, hem daha fazla sera gazının atmosfere salınmasına hem de Güneş ışınlarını yansıtacak yüzeylerin azalmasına neden oluyor. Bu da iklim krizini körükleyen kısır bir döngü oluşturuyor.
Çözüm Mümkün Ama Acil
Bilim insanları, sera gazı salımının durdurulması hâlinde birkaç yıl içinde ısınma eğrisinin düzleşebileceğini belirtiyor. Geçmişte yaptıklarımız bazı geri dönüşsüz sonuçlara yol açmış olsa da, en kötü senaryolar hâlâ engellenebilir.
Peki birey olarak ne yapabiliriz?
-
Fosil yakıt tüketimini azaltmak (toplu taşıma kullanımı, bisiklet, yürüyüş)
-
Yenilenebilir enerjiye yönelmek
-
Plastik kullanımını sınırlamak
-
Ağaç dikmek ve ormanları korumak
Küresel ısınma, insanlığın önündeki en büyük sınavlardan biri. Bu süreci yavaşlatmak ve dünyayı gelecek nesiller için yaşanabilir kılmak bizim elimizde. Ancak karar vermek için çok az zamanımız kaldı.