Gezegenimizin ritmi değişiyor. Bilim dünyasından gelen son açıklamalar, Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızının son dönemde beklenmedik bir artış gösterdiğini ortaya koydu. Bu hızlanma, "tarihin en kısa günü"nün çok yakında, belki de önümüzdeki haftalar içinde deneyimlenebileceği ihtimalini gündeme getirdi. Bu durum, günlük hayatımızdaki teknolojik sistemlerden zaman algımıza kadar birçok alanda potansiyel etkiler yaratabilir.
En Kısa Gün İçin Üç Olası Tarih
Londra Üniversitesi'nden astrofizikçi Graham Jones, bu sıra dışı olayın muhtemel tarihlerini işaret etti. Jones'a göre, Dünya bu yaz 9 Temmuz, 22 Temmuz veya 5 Ağustos tarihlerinden birinde en kısa gününü yaşayabilir. Bu özel günlerde zamanın sırasıyla 1,30, 1,38 veya 1,51 milisaniye kısalabileceği tahmin ediliyor. Araştırmacılar, milisaniyelik bu farkın bile, GPS sistemleri, uydu navigasyonları ve hatta zaman ölçüm yöntemleri gibi hassas alanlarda önemli etkileri olabileceğini vurguluyor.
Hızlanmanın Nedeni Hala Gizemini Koruyor
Bilim insanları, Dünya'nın 2020 yılından bu yana normalden daha hızlı döndüğünü kesin olarak belirlemiş durumda. Ancak bu beklenmedik hızlanmanın ardındaki kesin neden hala tam olarak anlaşılamıyor. Moskova Devlet Üniversitesi'nden Leonid Zotov, bu durumun kendileri için de bir sürpriz olduğunu ve hızlanmanın nedeninin açıklanamadığını belirtti. Bu gizemli hızlanma, jeofizikçiler arasında yeni araştırma alanları açmış durumda.
Dünya'nın Dönüş Hızı Neden Değişken?
Dünya'nın dönüş hızı, sanılanın aksine sabit bir değer değildir. Bir dizi doğal olay ve içsel dinamikler bu hızı etkileyebilir. Depremlerin oluşturduğu yer kabuğu hareketleri, okyanus akıntılarının Coriolis etkisi, buzulların erimesiyle kütle dağılımındaki değişimler, gezegenin çekirdeğindeki erimiş tabakaların hareketleri ve El Nino gibi büyük ölçekli iklim olayları, dönüş hızında küçük sapmalara neden olabilir. Bu mikroskobik değişimler, günümüzde son derece hassas atom saatleri aracılığıyla tespit ediliyor.
Kısa Gün Rekorları Art Arda Geliyor
Son yıllarda Dünya'nın dönüş hızında kaydedilen değişimler, rekor düzeyde kısa günlerin yaşanmasına yol açtı. Şu ana kadar kaydedilen en kısa gün, 5 Temmuz 2024 tarihinde, Dünya'nın 24 saatten tam 1,66 milisaniye daha hızlı döndüğü bir günde yaşandı. 2020 yılından bu yana ise birçok yeni rekor kırıldı:
-
19 Temmuz 2020: 1,47 milisaniye eksik
-
9 Temmuz 2021: 1,47 milisaniye eksik
-
30 Haziran 2022: 1,59 milisaniye eksik
2023'te bir miktar yavaşlayan dönüş hızı, 2024'te yeniden ivme kazanarak art arda kısa gün rekorlarının kırılmasına neden oldu.
Milisaniyelik Değişimlerin Büyük Etkileri
Gün uzunluğundaki bu milisaniyelik değişiklikler bile modern teknoloji ve günlük yaşam üzerinde önemli etkilere sahip olabilir. GPS sistemleri, cep telefonu ağları ve küresel finansal işlemler gibi birçok sistem, olağanüstü hassas zamanlamalara bağımlıdır. Uzmanlar, eğer Dünya daha da hızlanırsa, zaman hesaplamalarında "negatif artık saniye" adı verilen özel bir düzeltme yapılmasının gerekebileceğini belirtiyor. Tarihte daha önce hiç uygulanmamış böyle bir düzeltme, zaman standardizasyonunda yeni bir dönüm noktası olabilir. Bu durum, bilim insanlarını ve zamanı ölçmekten sorumlu kurumları yakından takip etmeye itiyor.
