Vücutta özellikle eklemleri hedef alan ve zamanla yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyebilen artrit, düşündüğümüzden çok daha yaygın bir sağlık problemi. Hareket sistemini etkileyen bu hastalık, iltihap, ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Üstelik artritin 100’den fazla türü bulunuyor.
Artrit, yalnızca yaşlı bireyleri değil, çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan insanı etkileyebiliyor. Bazı türleri eklemleri hedef alırken, bazıları iç organlara kadar ilerleyebiliyor.
Her yıl 13 Ekim'de hatırlanan Artrit gününü unutmayan Erzincan İl Sağlık Müdürlüğü de sosyal medyasından bu günü hatırlatan bir paylaşım yaptı. Peki Artritin türleri neler?
Hangi Türleri Daha Sık Görülüyor?
Artrit dendiğinde en bilinen türler osteoartrit ve romatoid artrit olarak öne çıkıyor. Ancak hastalığın çok sayıda formu bulunuyor:
Osteoartrit: Eklem kıkırdağında meydana gelen aşınmayla ortaya çıkan bu tür, en sık karşılaşılan artrit şekli. Özellikle diz, kalça ve omurga gibi yük taşıyan eklemleri etkiliyor.
Romatoid Artrit: Bağışıklık sisteminin eklemlere saldırdığı otoimmün bir hastalık. İltihaplanma yalnızca eklemlerde değil, kalp ve akciğer gibi organlarda da hasara yol açabiliyor.
Gut: Ürik asit kristallerinin birikmesi sonucu ortaya çıkan bu artrit türü, genellikle ayak başparmağında görülüyor.
Ankilozan Spondilit: Omurgayı etkileyen ve kemiklerin kaynaşmasına neden olabilen iltihaplı bir tür.
Lupus ve Skleroderma: Hem ciltte hem de iç organlarda hasara neden olan diğer otoimmün artrit türleri.
Juvenil Artrit: Çocukları etkileyen ve eklem sertliğine yol açan bir form.
Nedenleri Neler?
Artritin sebepleri türüne göre değişiklik gösteriyor. Bazı türler genetik faktörlerle bağlantılıyken, bazıları travma, enfeksiyon, aşırı kullanım ya da otoimmün tepkilerden kaynaklanıyor. Örneğin osteoartrit, zamanla eklemlerin aşınması sonucu ortaya çıkarken, romatoid artrit tamamen bağışıklık sistemi bozukluğuna dayanıyor.
Kimler Risk Altında?
Artrit, belirli risk gruplarında daha sık görülüyor:
Yaşla birlikte risk artıyor
Kadınlar daha fazla etkileniyor
Fazla kilo eklemler üzerinde baskı oluşturuyor
Daha önce eklem yaralanması yaşamış olanlar
Çömelme, eğilme gibi hareketlerin yoğun yapıldığı işlerde çalışanlar
Belirtiler Nasıl Anlaşılır?
Artritin belirtileri kişiden kişiye değişse de en sık karşılaşılan işaretler şöyle:
Eklemlerde ağrı ve şişlik
Kızarıklık ve sıcaklık hissi
Hareket kısıtlılığı
Eklemde sertlik
Günlük aktivitelerde zorlanma
Bu belirtiler zamanla artabilir ya da dalgalı bir şekilde seyredebilir. Bazı hastalarda şikayetler aniden kötüleşebilirken, bazıları için süreç daha yavaş ilerliyor.
Tanı Nasıl Konur?
Artrit tanısında öncelikle hastanın tıbbi geçmişi ve fiziksel muayenesi dikkate alınıyor. Tanıyı netleştirmek için çeşitli testler yapılabiliyor. Bunlar arasında kan tahlilleri, idrar testleri, görüntüleme yöntemleri (röntgen, MR) ve eklem sıvısı analizleri bulunuyor.
Tedavi Seçenekleri Neler?
Hastalığın tamamen ortadan kaldırılması mümkün olmasa da, uygulanabilecek birçok tedavi yöntemi mevcut. Tedavi planı hastalığın türüne, hastanın yaşına ve şikayetlerin şiddetine göre şekilleniyor.
Kısa vadeli uygulamalar arasında ilaç tedavisi, sıcak-soğuk uygulamalar, fizik tedavi ve masaj gibi yöntemler yer alıyor. Uzun vadede ise antiromatizmal ilaçlar, kortikosteroid enjeksiyonları, hiyalüronik asit uygulamaları ve bazı durumlarda cerrahi müdahaleler gerekebiliyor.
Artrit tedavisi, çeşitli alanlardan uzmanların birlikte çalıştığı multidisipliner bir yaklaşımla yürütülüyor. Fizik tedavi uzmanları, diyetisyenler ve psikolojik destek ekipleri sürecin önemli parçaları.
Yaşam Kalitesini Korumak Mümkün
Erken tanı ve doğru tedavi ile artrit kontrol altına alınabiliyor. Hareket kabiliyetini korumak, ağrıyı azaltmak ve günlük yaşamı daha konforlu hale getirmek için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve uzman desteği büyük önem taşıyor.
