Erzincan'ın yemyeşil bahçelerinde, asırlık ağaç gövdelerinden sızan altın renkli bir mucize... Baharın ilk ışıklarıyla birlikte canlanan kayısı ve şeftali ağaçları, yöre halkına sadece meyveleriyle değil, salgıladıkları doğal sakızlarla da şifa ve lezzet sunuyor. Dedelerimizin "ağaç balı" dediği bu reçineler, Erzincan'ın kuşaktan kuşağa aktarılan kadim bir geleneğini yaşatıyor. Öyle ki, baharın ilk günlerinde ağaç dallarına uzanmış özenle reçine toplayan Erzincanlıları görmek mümkün. İşte bu haber, kimyasal katkı maddeleriyle dolu modern sakızlara rağmen varlığını sürdüren, Yaratıcının sunduğu bu eşsiz armağanın ve onu yaşatan Erzincan insanlarının hikayesi...
Baharın Erzincan'a Armağanı: Ağaç Sakızları
Erzincan'ın verimli topraklarında yetişen kayısı ve şeftali ağaçları, sadece meyveleriyle değil, salgıladıkları reçinelerle de yöre halkına şifa ve lezzet sunuyor. Kuşaktan kuşağa aktarılan bu geleneksel bilgi, Erzincanlıların doğayla olan kadim bağını gözler önüne seriyor. Nisan-Mayıs aylarında ağaç gövdelerinden sızan taze ve yumuşak reçineler, Erzincanlılar tarafından özenle toplanıyor. Bazen anlık tüketiliyor bazen de şifa için kaldırılıp saklanıyor. Bu alışkanlık kuşaktan kuşağa aktarılan bir gelenek...
Mevsimine Göre Ağaç Sakızı Toplama ve Tüketme Yöntemleri
-
Bahar Ayları (İdeal Zaman): Reçineler taze, yumuşak ve kolay işlenebilir halde oluyor. Doğrudan bala katılarak veya sakız gibi çiğnenebiliyor.
-
Yaz Aylarında (Temmuz itibariyle): Sertleşen reçineler iki şekilde tüketilebiliyor:
-
Havanda dövülerek toz haline getiriliyor, balla karıştırılıyor.
-
Ilık suda 1-2 saat bekletilerek yumuşatılıyor, jölemsi kıvam alıyor.
-
Üzümlü ilçesinde yaşayan Fatma Nine, "Baharın ilk sakızları en kıymetlisidir. Yazın sertleşenleri ise suya atarız, çocuklarımız için doğal şekerleme olur" diyerek yöresel bilgiyi paylaşıyor.
Erzincan'ın Sakız Ağaçları
-
Kayısı Reçinesi: Özellikle Kemaliye yöresinde "ağaç balı" adıyla bilinir.
-
Şeftali Reçinesi: Çayırlı'da öksürük için balla karıştırılarak tüketilir.
-
Kiraz Sakızı: Otlukbeli'nde taze iken toplanıp sakız niyetine çiğnenir.
Ancak uzmanların bazı uyarıları var. "Reçine toplarken kullandığınız bıçağın hijyenik olması önemli. Ayrıca derinden kesilen reçine topakları ağacın kabuğunu da kaldırabileceği için ağaç zarar görebilir. Buna dikkat edilmeli, aksi taktirde ağaç kuruyabilir. Ayrıca yazın toplanan sert sakızları mutlaka işlemden geçirin, sert sakızları direkt çiğnemek dişlere zarar verebilir. Bununla birlikte reçineler faydalı olsa da her ağacınki yenmez. Özellikle porsuk ve bazı süs ağaçlarının reçineleri zehirlenmeye yol açabilir" diyerek uyarıyor.
"Bu bahar sakızlarıyla büyüyen çocuklar, şimdi kendi çocuklarına da bu şifalı geleneği öğretiyor" diyen Erzincanlılar, doğanın bu nadide armağanını gelecek nesillere aktarmaya devam ediyor.
Not: Ağaçlardan reçine toplarken eldiven kullanmayı unutmayın - yapışkanlığı şaşırtıcı derecede güçlü olabiliyor!
