Erzincan’ın Kemah ile Kemaliye ilçeleri arasında uzanan Karasu Vadisi, bu kez jeolojisi ya da florasıyla değil, mikroskobik canlılarıyla bilim dünyasının dikkatini çekti. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi’nde hazırlanan bir yüksek lisans tezi kapsamında yürütülen araştırmada, Türkiye akar faunasına iki yeni tür kazandırıldı. Çalışma, bölgenin gözle görülmeyen biyolojik zenginliğini ortaya koyarken, mikrofauna araştırmalarının önemini bir kez daha gözler önüne serdi.
Mikroskobik Canlılar, Büyük Keşifler
Arazi çalışmaları 2023 ve 2024 yıllarında Karasu Vadisi’nde gerçekleştirilen araştırmada; yosun, toprak ve organik döküntü örnekleri detaylı şekilde incelendi. Yapılan analizler sonucunda, Mesostigmata takımına ait Macrochelidae ve Pachylaelapidae familyalarından toplam 15 farklı akar türü tespit edildi.
Bu türlerin 4’ü Macrochelidae, 11’i Pachylaelapidae familyasına ait olarak belirlendi. Çalışma, yalnızca tür tespitiyle sınırlı kalmadı; bazı türlerin morfolojik özellikleri ayrıntılı biçimde yeniden değerlendirildi.
Bilim Dünyası İçin Yeni Türler Tanımlandı
Araştırmanın en dikkat çekici bulguları arasında, bilim dünyası için ilk kez tanımlanan iki yeni akar türü yer aldı.
Bunlar:
-
Onchodellus anatolicus Özbek ve Akyol sp. nov.
-
Pachyseius biscleritus Özbek ve Akyol sp. nov.
Bu türlerin tanımlanmasıyla birlikte, Türkiye’nin akar faunası zenginleşirken, Karasu Vadisi’nin biyolojik çeşitlilik açısından taşıdığı önem de bilimsel olarak belgelenmiş oldu.
Daha Önce Görülmeyen Erkek Birey İlk Kez Tanımlandı
Çalışma yalnızca yeni türlerle sınırlı kalmadı. Daha önce bilimsel literatürde erkek bireyi tanımlanmamış olan Pachylaelaps (Pachylaelaps) armiger türünün erkek bireyi, bu tez kapsamında ilk kez ayrıntılı şekilde tanımlandı.
Ayrıca Pachylaelaps (Pachylaelaps) evansi türüne ait çok sayıda dişi ve erkek birey incelenerek, türün tanımı yeni bulgular ışığında yeniden yapıldı. Bu durum, mevcut taksonomik bilgilerin güncellenmesi açısından önemli bir katkı olarak değerlendiriliyor.
Türkiye Akar Faunası İçin Kritik Bir Katkı
Araştırma, Türkiye’de mikrofauna üzerine yapılan çalışmaların hâlen sınırlı olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Özellikle akarlar gibi küçük ve gözle fark edilmesi güç canlıların, ekosistemler içerisindeki rolleri çoğu zaman göz ardı ediliyor.
Bu tez çalışmasıyla elde edilen veriler, yalnızca Karasu Vadisi için değil, Türkiye genelinde yapılacak taksonomik, ekolojik ve biyolojik çeşitlilik çalışmalarına da önemli bir referans niteliği taşıyor.
Karasu Vadisi, Görünmeyen Bir Biyoçeşitlilik Hazinesi
Erzincan Karasu Vadisi’nde yürütülen bu bilimsel çalışma, toprağın ve yosunun altında saklı kalan yaşam formlarının ne denli önemli olduğunu gözler önüne serdi. İki yeni türün bilim dünyasına kazandırılması, Türkiye’nin biyoçeşitlilik potansiyelinin hâlâ keşfedilmeyi beklediğini gösteriyor.
Uzmanlar, benzer mikrofauna çalışmalarının artmasının hem biyolojik çeşitliliğin korunması hem de ekosistemlerin daha iyi anlaşılması açısından büyük önem taşıdığına dikkat çekiyor.
Kaynak;
Hicran Akyol tarafından hazırlanan
“Karasu Vadisi’nin (Kemah-Kemaliye Arası) Macrochelidae ve Pachylaelapidae (Acari: Mesostigmata) Familyalarına Ait Türlerin Belirlenmesi” başlıklı 2025 tarihli yüksek lisans tezi
(Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı) Tez No; 973125
