El ve ayaklarda hissedilen, çoğu zaman "ateş basması", "yanma", "karıncalanma" veya "iğne batması" şeklinde tarif edilen bu rahatsız edici his, tıpta "parestezi" olarak adlandırılır. Basit bir dolaşım sorunundan kaynaklanabileceği gibi, altta yatan çok daha ciddi sistemik bir hastalığın ilk işareti de olabilir. Peki, bu yanma hissi hangi hastalıkların belirtisi? İşte o hastalıklar ve dikkat edilmesi gerekenler...
Diyabet (Şeker Hastalığı): En Yaygın Nedeni
Diyabet, el ve ayak yanmasının en sık karşılaşılan nedenlerinin başında gelir. Kontrol altına alınamayan yüksek kan şekeri, zamanla sinirleri tahrip ederek diyabetik nöropati adı verilen duruma yol açar. Bu hasar genellikle ayaklardan başlar ve ellerde de yanma, uyuşma, ağrı ve karıncalanma şeklinde kendini gösterir. Kan şekerinin düzenlenmesi, bu semptomların yönetilmesinde en kritik adımdır.
Periferik Nöropati: Sinir Hasarının Sonucu
Diyabet dışında da sinirleri etkileyen birçok durum periferik nöropatiye neden olabilir. Travmalar, ağır metal maruziyeti, böbrek yetmezliği, aşırı alkol tüketimi veya bazı kemoterapi ilaçları, sinirlerde hasara yol açarak el ve ayaklarda şiddetli yanma hissine neden olur. Altta yatan nedenin doğru teşhisi, tedavinin ilk basamağını oluşturur.
B12 Vitamini Eksikliği: Sinirlerin Gizli Düşmanı
Sinir sağlığı için hayati öneme sahip olan B12 vitamini eksikliği, el ve ayak yanmasının önemli ve genellikle gözden kaçan nedenlerinden biridir. B12 vitamini, sinirleri koruyan miyelin kılıfının yapımı için gereklidir. Eksikliğinde sinir iletimi bozulur ve yanma, uyuşma, unutkanlık ve aşırı yorgunluk gibi belirtiler ortaya çıkar. Vejetaryenlerde ve emilim bozukluğu olan bireylerde daha sık görülür.
Multiple Skleroz (MS) ve Otoimmün Hastalıklar
Vücudun kendi bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine saldırdığı otoimmün hastalıklar da yanma hissine yol açabilir. Multiple Skleroz (MS), bu hastalıkların en bilinen örneklerindendir. MS'te, sinirlerin etrafındaki koruyucu kılıf (miyelin) hasara uğrar ve el/ayaklarda yanma, his kaybı, güçsüzlük ve dengesizlik gibi nörolojik belirtiler erken dönemde ortaya çıkabilir.
Tarsal ve Karpal Tünel Sendromu: Sinir Sıkışmaları
Ayak bileğinde tarsal tünel, el bileğinde ise karpal tünel içinden geçen sinirlerin sıkışması, o bölgeye ait yanma ve ağrı hissine neden olur. Özellikle bilekleri sürekli kullanarak çalışan kişilerde (bilgisayar kullanıcıları, şoförler vb.) daha sık görülür. Doğru teşhis ve erken müdahale, kalıcı sinir hasarını önleyebilir.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Uzmanlar, el ve ayak yanması şikayeti olanları uyarıyor: "Eğer bu yanma hissi;
-
Sürekli hale geldiyse,
-
Geceleri uykunuzdan uyandırıyorsa,
-
Günlük aktivitelerinizi kısıtlıyorsa,
-
Yanma hissine güçsüzlük, kaslarda erime veya his kaybı eşlik ediyorsa,
-
Şeker hastalığı, böbrek yetmezliği gibi sistemik bir rahatsızlığınız varsa, vakit kaybetmeden bir nöroloji veya dahiliye uzmanına başvurmanız gerekiyor."
Unutmayın, el ve ayak yanması basit bir şikayet olarak görülmemeli. Vücudunuzun verdiği bu sinyali dikkate almak, olası ciddi bir hastalığın erken teşhisi ve tedavisi için hayati önem taşıyabilir.
