Fırtına bulutları artık sadece gök gürültüsü ve yıldırımlarla değil, yüksek enerjili gama ışınlarıyla da dikkat çekiyor. Araştırmalar, bulutların içindeki artı ve eksi elektrik yüklerinin farklı bölgelerde birikmesi sonucu oluşan yıldırımların, ani ışık patlamalarına yol açtığını gösteriyor.
Son yıllarda yapılan gözlemler, bu patlamaların sadece ışık değil, aynı zamanda yüksek enerjili gama ve X-ışınlarını da yaydığını ortaya koydu. Gama ışınları, evrendeki en enerjik radyasyon türü olarak biliniyor ve genellikle süpernova patlamaları sırasında ortaya çıkıyor. Süpernovalar, ömrünün sonuna yaklaşan dev yıldızların kütleçekim etkisiyle çökmesi sırasında meydana geliyor ve 10 saniyede Güneş’in yaklaşık 10 milyar yıllık enerji yayımına eşdeğer bir enerji salınımı yapabiliyor.
Dünya atmosferinden yapılan gözlemler, fırtınalar sırasında yüksek hızlı elektronların havadaki moleküllerle çarpışması sonucu gama ışınlarının kısa süreli patlamalar şeklinde yayıldığını gösteriyor. Fırtına bulutlarının üst kısımlarındaki güçlü elektrik alan, elektronların ışık hızına yakın hızlarda hareket etmesini sağlıyor.
NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu verilerine göre, her gün yaklaşık 1100 yeryüzü kaynaklı gama ışını “yıldırımı” oluşuyor. Ancak bilim insanları, daha düşük irtifalarda meydana gelen gama ışınlarının tespit edilememesi nedeniyle bu sayının çok daha yüksek olabileceğine dikkat çekiyor.
Bu keşif, fırtınaları sadece görsel ve işitsel bir fenomen olmaktan çıkarıp, aynı zamanda yüksek enerjili kozmik olaylarla bağlantılı karmaşık bir süreç olarak anlamamıza olanak tanıyor.
Kaynak; TÜBİTAK