Trentino-Alto Adige/Südtirol bölgesinde, Trento’nun 60 km kuzeydoğusunda yer alan ve Fascia Vadisi’nin en büyük yerleşimi olan Moena, sadece tarihi mimarisiyle değil, yüzyıllardır süregelen sıra dışı bir gelenekle de dikkat çekiyor. Burası, halk arasında “Türk Köyü” olarak bilinen ve kökleri Osmanlı’ya uzanan eşsiz bir kasaba.
Yaklaşık 2.600 kişilik nüfusunun büyük çoğunluğu Ladin dili konuşan Moena’da, her yıl 19-21 Ağustos tarihleri arasında “Festa de Turchia” yani Türk Festivali düzenleniyor. Rengarenk etkinlikler, geleneksel kostümler ve kırmızı-beyaz Türk bayraklarıyla süslenen sokaklarda yüzlerce yıl öncesine dayanan bir hikâye anılıyor: El Turco Balaban Hasan.
Yeniçeri'den Köy Kahramanına
Efsaneye göre her şey, 1683 yılında gerçekleşen II. Viyana Kuşatması sonrasında başlıyor. Kuşatma başarısız olmuş, Osmanlı askerlerinden biri olan Balaban Hasan ise, savaşın ardından yaralı halde İtalya Alpleri’ne dek sürüklenmişti. Can çekişen yeniçeri, yolu Moena’ya düştüğünde köy halkı tarafından tedavi edilerek hayata döndürülmüş.
Bu Osmanlı askeri, zamanla köyün yaşamına uyum sağladı, genç bir Moena’lı kızla evlendi ve “El Turco” lakabıyla anılmaya başlandı. Fakat onu sadece bu romantik hikâyeyle değil, köydeki etkileyici toplumsal dönüşümle de hatırlıyorlar. Rivayete göre Balaban Hasan, dönemin ağır vergiler koyan derebeylerine karşı köylüleri örgütleyerek başkaldırmalarını sağladı. Vergi sistemini değiştirmeyi başardı ve halkın gözünde kutsal bir kahramana dönüştü.
Moena’da Osmanlı Ruhu Yaşıyor
Bugün Moena’nın merkezinde Balaban Hasan’a ithaf edilmiş bir yeniçeri heykeli bulunuyor. Onun hikâyesi yalnızca köylüler arasında anlatılmakla kalmıyor; her yıl düzenlenen festivalle tüm kasaba bu tarihi anı canlandırıyor. Üç gün boyunca süren etkinliklerde Osmanlı kıyafetleri giyiliyor, meydanlar Türk motifleriyle süsleniyor, yerli halk ve turistler birlikte kutlamalara katılıyor. Moena, adeta küçük bir Türk köyüne dönüşüyor.
Türkler İçin Avrupa’da Sıra Dışı Bir Durak
Moena’yı keşfetmek, sadece Alpler’in eşsiz doğasında huzur bulmak değil; aynı zamanda tarihin derinliklerinden gelen bir Türk hikâyesine tanıklık etmek anlamına geliyor. El Turco’nun izini sürmek isteyenler için bu festival eşsiz bir deneyim sunuyor. Dolomitler’in kalbinde, Türk bayraklarıyla süslenmiş bir İtalyan köyü görmek kulağa gerçek dışı gibi gelse de, Moena bu olağanüstü tabloyu her yıl yeniden yaşatıyor.
Yolunuzu bir gün Dolomitler’e düşürürseniz, Moena’da bir yeniçerinin hatırasına selam vermeyi unutmayın.