James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Güneş Sistemi dışından gelen üçüncü onaylı yıldızlararası cisim olan 3I/ATLAS kuyrukluyıldızını inceledi. İlk bakışta diğer kuyrukluyıldızlara benzese de, yapılan spektroskopik analizler bambaşka bir tabloyu ortaya koydu: devasa bir karbondioksit (CO₂) bulutu.

JWST'nin gelişmiş NIRSpec cihazı, kuyrukluyıldızın çevresindeki gaz ve toz bulutunda CO₂’nin su buharına oranla 8:1 gibi olağanüstü bir düzeyde baskın olduğunu gösterdi. Bu oran, Güneş Sistemi’nde gözlemlenen tipik kuyrukluyıldızlardan yaklaşık 16 kat daha yüksek.

Bilinmeyen Kimya, Yeni Sorular

Gözlemler yalnızca CO₂ ile sınırlı değil. Kuyrukluyıldızın atmosferinde ayrıca karbon monoksit (CO), karbonil sülfür (OCS) ve yoğun toz parçacıkları da tespit edildi. Bu sıra dışı içerik, JWST’nin şimdiye dek karşılaştığı en farklı kuyrukluyıldız kimyalarından biri olarak dikkat çekiyor.

Nereden Geldi Bu Cisim?

Bilim insanları, bu anormal kimyasal yapıyı açıklamak için üç ana senaryo üzerinde duruyor:

  1. Karbondioksit Zengini Bir Doğum Yeri:
    3I/ATLAS, başka bir yıldız sisteminde, karbondioksit buz çizgisine yakın bir bölgede oluşmuş olabilir.

  2. Yıldız Etkisi:
    Ev sahibi yıldızının erken dönemlerinde maruz kaldığı yoğun radyasyon, yüzeydeki su buzunun yok olmasına neden olmuş olabilir.

  3. Yalıtkan Bir Kabuk:
    Su buzu hala çekirdekte olabilir, ancak kalın bir yüzey tabakası buharlaşmasını engelliyor olabilir. Böylece yalnızca CO₂ dışarı çıkabiliyor.

Kozmik Yaşlı: 3 Milyar Yıl Daha Eski

3I/ATLAS’ın Samanyolu'nun kalın disk bölgesinden geldiği düşünülüyor. Bu, onun Güneş Sistemi’nden yaklaşık 3 milyar yıl daha yaşlı olabileceği anlamına geliyor. Eğer bu doğruysa, şu ana kadar gözlemlenen en yaşlı yıldızlararası kuyrukluyıldızlardan biriyle karşı karşıyayız.

Ne Zaman Gözlemlenebilir?

  • Güneş’e en yakın geçişi: 29–30 Ekim 2025

  • Gözlem süresi: 2026 ortalarına kadar hem amatör hem de profesyonel teleskoplarla izlenebilir.

  • Diğer teleskoplar: Hubble ve SPHEREx gibi teleskoplar da gözlemleri sürdürüyor.

Bilim İçin Ne Anlama Geliyor?

3I/ATLAS, sadece ilginç bir kuyrukluyıldız değil; yıldızlararası çeşitliliğin somut bir örneği. Bu keşif, gezegen sistemlerinin birbirinden ne kadar farklı oluşabileceğini gösteriyor. Aynı zamanda, yaşamın kimyasal yapı taşlarının evrende yaygın mı, yoksa yalnızca bazı bölgelerle mi sınırlı olduğunu anlamamız için benzersiz bir fırsat sunuyor.

Her Kuyrukluyıldız Bir Hikâye Anlatır

James Webb’in gözlemleri, 3I/ATLAS’ın alışılmışın çok ötesinde bir bileşime sahip olduğunu ve yıldızlararası yolculuğuyla kozmik çeşitliliğin bir elçisi olduğunu ortaya koyuyor.

Bu tür keşifler, gökyüzüne sadece bakmak değil; evrenin farklı köşelerinden gelen hikâyeleri duymak anlamına geliyor.

Muhabir: Merve Kiraz