Kalbin düzenli atışını sağlayan elektriksel sinyallerde meydana gelen sapmalar, kalp ritminin normalden sapmasına yol açabilir. Bu durum tıbbi literatürde aritmi olarak adlandırılır. Kalp atım sayısının dakikada 60 ila 100 arasında olması beklenirken, bu sayı bazı kişilerde olağandışı şekilde hızlanabilir (taşikardi), yavaşlayabilir (bradikardi) ya da tamamen düzensizleşebilir.
Her aritmi türü tehlikeli olmasa da bazı vakalar ciddi kalp hastalıklarının habercisi olabilir. Kalbin "doğal pili" olarak bilinen sinüs düğümü, elektriksel sinyallerin üretiminden sorumludur. Ancak bu sistemde bir arıza meydana geldiğinde kalbin pompalama işlevi sekteye uğrayabilir. İleri yaş, kalp hastalıkları, kullanılan bazı ilaçlar ve yaşam alışkanlıkları bu ritim bozukluklarına zemin hazırlayabilir.
Aritmi Belirtileri Nelerdir?
Kalp ritim bozukluğu yaşayan bireylerde şu belirtiler sık görülür:
Göğüste çarpıntı hissi
Baş dönmesi veya bayılma
Nefes darlığı
Halsizlik
Göğüs ağrısı
Bu semptomlar geçici olabileceği gibi, uzun süreli ve ciddi sorunların da habercisi olabilir.
Aritmi Türleri Nelerdir?
Kalpteki ritim bozuklukları, kaynağına ve etkilediği bölgeye göre farklı türlerde sınıflandırılır. En yaygın aritmi çeşitleri şunlardır:
Taşikardi: Kalbin normalden daha hızlı atması (dakikada 100’den fazla)
Bradikardi: Kalbin dakikada 60’ın altında atması
Atriyal Fibrilasyon: Kalbin üst odacıklarının düzensiz ve hızlı kasılması
Atriyal Flutter: Üst odacıklarda düzenli ama anormal hızda atımlar
Ventriküler Taşikardi: Alt odacıklardan kaynaklanan hızlı atım durumu
Ventriküler Fibrilasyon: Hayati risk taşıyan, kaotik ve etkisiz kalp kasılmaları
Sinüs Aritmisi: Genellikle gençlerde görülen zararsız ritim değişikliği
Prematür Ventriküler Kasılmalar (PVC): Kalbin alt odacıklarında ekstra atım
AV Blok: Kalp sinyallerinin iletiminde aksama ya da kesinti
Aritminin Nedenleri Nelerdir?
Aritmiye yol açan faktörler arasında şunlar yer alır:
Kalp hastalıkları (koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği vb.)
Tansiyon problemleri
Aşırı stres ve anksiyete
Uyku eksikliği
Elektrolit dengesizlikleri (özellikle potasyum ve magnezyum)
Tiroid hormon dengesizlikleri
Aşırı kafein ve alkol tüketimi
Bazı ilaçların yan etkileri
Ailevi/genetik yatkınlık
Kalbin elektriksel sisteminde doğuştan gelen hassasiyetler de aritmi riskini artırabilir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Kalp ritim bozukluğunun tanısında kullanılan yöntemler şunlardır:
Elektrokardiyografi (EKG): Kalbin elektriksel aktivitesini kaydeder
Holter Monitörü: 24 saatlik kalp ritim takibi sağlar
Efor Testi: Fiziksel aktivite sırasında kalbin verdiği tepkileri inceler
Ekokardiyografi: Kalbin yapısal durumu değerlendirilir
Elektrofizyolojik Çalışma (EPS): Kalbin elektriksel yolları ayrıntılı şekilde incelenir
Kan Testleri: Tiroid fonksiyonu ve elektrolit düzeyleri kontrol edilir
Tedavi Seçenekleri Neler?
Tedavi, aritminin türüne ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif vakalarda yaşam tarzı değişiklikleri önerilirken, bazı durumlarda daha ileri müdahaleler gerekebilir:
İlaç Tedavisi: Kalp ritmini düzenleyici ilaçlar kullanılır
Elektriksel Kardiyoversiyon: Ani gelişen aritmi türlerinde kalbi normal ritmine döndürmek için uygulanır
Kateter Ablasyonu: Sorunlu dokunun tespit edilip yok edilmesi
Kalp Pili (Pacemaker): Kalbin yavaşladığı durumlarda ritmi düzenlemek için kullanılır
ICD (İmplante Edilebilir Kardiyoverter Defibrilatör): Hayati risk taşıyan aritmilerde kullanılır
Kalp Sağlığı İçin Tavsiyeler
Aritmi riskini azaltmak ve kalp sağlığını korumak için şu önerilere dikkat edilmelidir:
Dengeli ve sağlıklı beslenme
Düzenli egzersiz
Yeterli uyku
Sigara ve alkol kullanımından kaçınmak
Kafein ve tuz tüketimini azaltmak
Stresi yönetmeyi öğrenmek
Düzenli kardiyolojik kontrolleri aksatmamak