Küme baş ağrısı, genellikle başın bir yanını ve göz çevresini etkileyen, ataklarla seyreden, son derece şiddetli bir baş ağrısı türüdür. Belli dönemlerde, genellikle birkaç hafta veya ay süren “küme dönemleri” yaşanır. Ataklar nispeten kısa süreli (15-180 dakika) olsa da bireyin günlük yaşamını ciddi şekilde etkiler.
Belirgin Özellikleri
Tek taraflı ve lokalize (özellikle göz arkasında veya şakakta)
Atakların tekrarı günde birden fazla ve sabit saatlerde olabilir (özellikle gece yarısı veya sabaha karşı)
Huzursuzluk nedeniyle kişi hareket etmek zorunda hisseder
Otonomik belirtiler; göz yaşarması, burun tıkanıklığı, göz kapağı düşüklüğü, yüzde kızarma/terleme
Kimlerde Görülür?
Erkeklerde kadınlara göre yaklaşık 3–4 kat daha yaygındır
20–40 yaş arası en sık gözlemlenmektedir
Risk faktörleri arasında: sigara kullanımı, düzensiz uyku, alkol tüketimi ve aile öyküsü sayılabilir
Nedenleri ve Tetikleyicileri
Fizyopatoloji:
Hipotalamus disfonksiyonu, trigeminal sinir aktivasyonu ve otonom sinir sisteminin etkisi.
Tetikleyiciler:
Alkol, sigara, parlak ışık, uçuş gibi değişken ortam koşulları, uyku düzeni bozuklukları ve ani duygusal değişiklikler.
Tanı Yöntemleri
Klinik öykü ve nörolojik muayene:
Atak özellikleri, eşlik eden semptomlar ve aile geçmişi değerlendirilir.
Görüntüleme (BT, MR):
Nadiren ikincil nedenleri ekarte etmek için
Tedavi Seçenekleri
Akut Atak Tedavisi:
Yüksek akımlı 100% oksijen, sumatriptan (enjeksiyon veya burun spreyi), zolmitriptan nazal sprey.
Koruyucu Tedavi:
Verapamil (kalsiyum kanal blokeri), kısa dönem steroidler, topiramat, lityum.
Ek Destek Yöntemleri:
Oksipital sinir stimülasyonu, melatonin, akupunktur, biofeedback ve psikolojik destek.
Hayat Tarzı ve Baş Etme Stratejileri
Atak günlüğü tutmak, oksijen tüpüne erişimi kolaylaştırmak, sakin ortam sağlamak
Sigara ve alkolü bırakmak, düzenli uyku alışkanlığı oluşturmak
Gevşeme teknikleri ve hafif aktivitelerle stresi azaltmak
Psikolojik destek: BDT, yaşam tarzı danışmanlığı ve destek gruplarıyla ağrı ve stresle baş etme becerileri geliştirilir.