Napoli’nin hemen kuzeyinde yer alan Liternum antik kentinde sürdürülen arkeolojik kazılarda, Roma dönemine ait nadir mezar yapıları ve bir gladyatöre ait mezar taşı gün yüzüne çıkarıldı. Kazılarda süslemeli iki büyük anıt mezar ve çeşitli gömüt alanları keşfedildi.
Roma Cumhuriyeti döneminde kurulan ve ünlü komutan Scipio Africanus’un yaşamının bir kısmını geçirdiği Liternum, bir zamanlar önemli bir liman kentiydi. Günümüzde arkeolojik park statüsündeki bölge, forum, tapınak ve amfitiyatro kalıntılarının yanı sıra, kapsamlı bir nekropol alanını da barındırıyor.
Kazılarda ortaya çıkarılan iki anıt mezar, beyaz sıva ile kaplanmış ve kırmızıya boyanmış detaylarıyla dikkat çekiyor. Mezarların ortasında yer alan derin taş kuyu, muhtemelen dini ya da cenaze ritüellerinde kullanıldı. Yaklaşık 9 metrekarelik kare planlı mezar yapısı, elmas desenli tuğlalarla inşa edilmiş. Volkanik tüf taşlarının kullanılması ise, buraya gömülen kişilerin yüksek sosyal statüsünü işaret ediyor.
Mezar içindeki nişler, yakılarak külleri saklanan ölüler için kullanılan urneleri barındırmış olabilir. Bu anıtların çevresinde 20 kadar daha küçük gömüt alanı bulundu. Bunlar arasında, basit pişmiş toprak kiremitlerle yapılmış cappuccina mezarları ve büyük seramik küplerin içine yerleştirilen bedenlerle oluşturulmuş enchytrismos gömütleri yer alıyor. Ayrıca işçiliği dikkat çeken dikdörtgen tuğla mezarlar da dikkat çekiyor.
En dikkat çekici bulgulardan biri ise, üzerinde yazı bulunan mermer levhaya sahip bir mezar oldu. Bu taş, mezarda yatan kişinin bir gladyatör olduğunu ortaya koydu. Roma’nın arenalarında halkı eğlendirmek için dövüşmeye zorlanan bu savaşçılar arasında bazıları — örneğin Spartaküs — efsaneleşmiş olsa da, çoğu sessizce unutulmuştu. Yetkililere göre bu taş, gladyatörlerin toplumdaki yerlerine dair “dokunaklı bir tanıklık” sunuyor.
Liternum’daki nekropol, yaklaşık MÖ 1. yüzyıl sonlarından MS 3. yüzyıla kadar kullanılmış. Bu dönem, Roma’nın cumhuriyetten imparatorluğa geçiş yaptığı, Augustus’un iktidarıyla birlikte zirveye ulaştığı dönemle örtüşüyor.
Bir süre önce keşfedilen “Kerberos’un Mezarı” da bölgedeki dikkat çekici bulgular arasında. Üç başlı mitolojik köpek Kerberos ve deniz kentaurlarının tasvir edildiği duvar resimleri, Roma’nın ölüm sonrası yaşam inancına dair eşsiz ipuçları sunuyor.