Küresel ticaretin kalbinin attığı "Black Friday" yani Kara Cuma, son yıllarda sadece Amerika’da değil, dünya çapında büyük bir alışveriş etkinliği haline gelmiş durumda.
Kara Cuma İsmi Nedir, Nereden Gelir?
Milyarlarca dolarlık satış hacmiyle adeta dev bir ekonomik çarkın dönmesine sebep olan bu gün, aslında Amerika Birleşik Devletleri'nde Kasım ayının dördüncü Perşembe günü kutlanan Şükran Günü’nü takip eden Cuma’ya denk geliyor. İlk olarak 1952 yılında, Noel alışveriş sezonunun başlangıcı olarak kabul edilen Kara Cuma, yıllar içinde büyük bir ticari etkiye sahip bir etkinlik haline geldi.
Peki, bu özel günün ismi neden “kara” olarak adlandırıldı? Savunulduğuna göre, Kara Cuma tabiri 1960’lı yıllara dayanıyor. Philadelphia’da ilk kez kullanılan bu terim, alışveriş caddelerinde yoğun insan ve araç trafiğiyle birlikte hayatın zorlaştığı bir günü tanımlıyordu. Dükkanların çok erken saatte açılıp, geç saatlere kadar kapanması ve bu durumun günlük yaşamı aksatması sonucu, o gün "kara" olarak anılmaya başlandı. Ancak zamanla bu isim, indirimlerin etkisiyle ticari bir dönüm noktasına dönüşerek, birçok ülkede yayılmaya başladı. Yersen...
Türkiye’de Kara Cuma ve Yeni İsimler
Günümüzde Türkiye’de, “Kara Cuma” adı bazı tartışmalara yol açmakta, çünkü Cuma günü, İslam inancında çok özel bir ibadet günü olarak kabul ediliyor. Ancak, “Kara Cuma” adı, Batılı bir alışveriş çılgınlığının yansıması olarak geleneksel Cuma gününe zarar verdiği görüşünü savunan kesimlerin varlığı nedeniyle, uygulamada farklı isimlerle karşılaşmaya başladık. Türkiye'de, bu gün “Efsane Cuma,” “Süper Cuma,” ya da “Beklenen Cuma” gibi alternatif adlarla anılıyor.
Birçok e-ticaret platformu, Amazon gibi devler de Türkiye pazarında bu indirim gününü büyük kampanyalarla başlatıyor. Sanal mağazalarda yüzde 80’e varan indirimler, alışveriş merkezlerinde ise yüzde 60’a kadar düşen fiyatlar tüketicileri cezbetmeye devam ediyor. Türkiye’de de milyonlarca lira değerinde alışveriş gerçekleşiyor, ancak bu alışverişlerin büyük kısmı internet üzerinden kartlı ödeme ile yapılıyor.
İslam ve Cuma: Dini Perspektif
İslam açısından bakıldığında, Cuma günü özel bir ibadet günüdür ve namaz vaktiyle birlikte alışveriş yapılması yasaklanmıştır. Kur'an-ı Kerim'de bu husus açıkça belirtilmiştir: "Ey iman edenler! Cuma günü ezan okunduğunda namaz için koşun ve alışverişi bırakın. Bilesiniz ki bu sizin için daha hayırlıdır" Bu bağlamda, İslam kültüründe Cuma günü alışveriş yapmak, ibadet zamanını ihlal etmek anlamına gelebilir. Bununla birlikte, batılı ticaret anlayışının, Cuma’nın kutsallığını hiçe sayarak alışverişi özendirdiği ve dini değerlere saygısızlık olarak görüldüğü savunuluyor.
Türkiye'deki Ekonomik Etkiler ve İslamofobi Tartışmaları
Son yıllarda, Kara Cuma’nın etkileri sadece ekonomik boyutla sınırlı kalmamış, aynı zamanda kültürel ve dini tartışmalara da yol açmıştır. İslamofobi'nin zirveye ulaşmasıyla birlikte, bazı kesimler bu tür alışveriş çılgınlıklarını, Müslümanların dini inançlarına karşı bir araç olarak kullanıldığını ileri sürüyor. Türkiye’de firmalar, Kara Cuma’da "bir yılda yapamadıkları satışı bir günde yaptıklarını" belirtiyorlar. Bu, sektörlerdeki büyük hareketliliği ve ticari etkisini malesef ki gözler önüne seriyor.
Sonuç olarak, Kara Cuma, küresel çapta bir ticaret fenomenine dönüşmüşken, bu alışveriş çılgınlığının arkasındaki tarihsel ve kültürel bağlamlar da derinlemesine incelenmeye devam ediyor. Türkiye’de, kültürel değerler ve dini inançlar ışığında bu etkinliğin yeri hâlâ tartışılmaya devam etse de etkisini sürdürüyor. Ayrıca tüm Müslümanların bu konuyu detaylarıyla düşünmesi oldukça önemli. Sonuçta onlar için kara sayılan ve oldukça farklı değerler yükledikleri Cuma, Müslümanlar için oldukça değerli bir gün.
