Sahra Çölü’nün ince kumları, muson rüzgârları sayesinde Atlas Okyanusu’nu geçerek Afrika’dan Amerika’nın doğu kıyılarına kadar ulaşabiliyor. Bu doğal yolculuk sırasında milyonlarca ton kum taşınıyor ve Sahra Çölü, atmosferdeki toz parçacıklarının en büyük kaynağı olarak öne çıkıyor.
Science Advances dergisinde yayımlanan son araştırmada, bilim insanları yaklaşık 5.000 ila 11.000 yıl önce Afrika’dan rüzgârla taşınan toz parçacıklarının günümüzdekinin yarısı kadar olduğunu ortaya koydu. Bu durumun, okyanus suyunun sıcaklığının artmasına ve Sahra bölgesinde bugünkünden daha ılıman bir iklimin oluşmasına yol açtığı belirtildi.
Araştırmacılar, Afrika’dan taşınan toz miktarındaki değişimi anlamak için Bahamalar’daki okyanus tabanında biriken çökelti katmanlarını inceledi. Son 23.000 yıllık döneme ait veriler, 16.000 yıl önce taşınan tozun günümüz miktarının yaklaşık iki katı olduğunu, 5.000-11.000 yıl öncesinde ise belirgin bir azalma yaşandığını gösterdi.
Toz miktarındaki azalmanın, tozları taşıyan rüzgârların etkili olduğu bölgelerde güneş ışığı miktarının artmasına neden olduğu, bunun da okyanus suyunda ortalama 0,15°C’lik bir ısınmaya yol açtığı değerlendiriliyor. Isınan okyanus, buharlaşmayı artırarak Sahra Çölü’ne ulaşan nem miktarını yükseltti ve böylece bölgede daha ılıman bir iklimin hâkim olmasını sağladı.
Arkeolojik bulgular da yaklaşık 11.000 yıl önce Sahra Çölü’nün daha yeşil ve yaşanabilir bir alan olduğunu destekliyor. Bilim insanları bu iklim değişikliğinin, Dünya’nın eksen eğikliğinde yaşanan küçük kaymalarla bağlantılı olduğunu ve rüzgârla taşınan toz miktarındaki azalmanın Sahra’nın iklimini yumuşattığını düşünüyor.
Kaynak; TÜBİTAK