Spor performansının yalnızca fiziksel güç ve dayanıklılıkla açıklanamayacağına dair bilimsel kanıtlar her geçen gün artıyor. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi’nde tamamlanan yeni bir yüksek lisans tezi, sporcularda bilişsel esneklik ile yaratıcılık arasında güçlü ve doğrudan bir ilişki olduğunu ortaya koyarak spor psikolojisi alanında dikkat çekici sonuçlar sundu. Araştırmaya göre, zihinsel olarak esnek olan sporcular sahada yalnızca daha hızlı karar vermiyor, aynı zamanda daha yaratıcı çözümler de üretebiliyor.
583 Sporcu Üzerinde Bilimsel İnceleme
Araştırma, farklı branşlarda en az üç yıldır aktif olarak spor yapan 583 sporcu ile gerçekleştirildi. Çalışmada bireysel ve takım sporcularının bilişsel esneklik ve yaratıcılık düzeyleri; yaş, spor yaşı, milli sporcu olma durumu, haftalık antrenman sıklığı ve zihinsel antrenman uygulamaları gibi değişkenler açısından ele alındı.
Bilimsel yöntemlerle yürütülen araştırmada; Sporcu Bilişsel Esneklik Envanteri ve Sporcular için Yaratıcılık Ölçeği kullanıldı. Elde edilen veriler istatistiksel analizlerle değerlendirildi.
Cinsiyet Fark Yaratmadı, Deneyim Yarattı
Araştırmanın dikkat çekici bulgularından biri, cinsiyetin bilişsel esneklik ve yaratıcılık üzerinde anlamlı bir fark yaratmaması oldu. Kadın ve erkek sporcular benzer düzeyler sergilerken, yaş ve spor yaşı arttıkça hem bilişsel esneklik hem de yaratıcılık düzeylerinin yükseldiği belirlendi.
Bu sonuç, zihinsel becerilerin biyolojik cinsiyetten çok deneyim ve süreklilikle geliştiğini ortaya koydu.
Takım Sporcuları Kontrolde Daha Güçlü
Tez kapsamında yapılan karşılaştırmalar, takım sporcularının bilişsel esnekliğin “kontrol” alt boyutunda bireysel sporculara göre daha yüksek puan aldığını gösterdi. Bu bulgu, takım sporlarında sürekli değişen oyun dinamiklerine uyum sağlama ve stratejik kontrol gerekliliğinin zihinsel esnekliği güçlendirdiğini ortaya koydu.
Milli Sporcular ve Zihinsel Antrenman Fark Yaratıyor
Araştırmaya göre, milli sporcular ile zihinsel antrenman uygulayan sporcular, hem bilişsel esnekliğin bazı alt boyutlarında hem de yaratıcılık düzeylerinde daha yüksek puanlara sahip.
Bu sonuç, zihinsel antrenmanların yalnızca motivasyonu değil, aynı zamanda yaratıcı düşünme ve hızlı zihinsel uyum kapasitesini de artırdığını bilimsel olarak destekliyor.
Antrenman Sıklığı Yaratıcılığı Besliyor
Haftalık antrenman gün sayısı arttıkça yaratıcılık düzeyinin yükseldiği tespit edilirken, aynı durum bilişsel esneklik için doğrudan geçerli olmadı. Bu bulgu, düzenli antrenmanın özellikle yaratıcı düşünme süreçlerini desteklediğini gösteriyor.
En Çarpıcı Sonuç: Güçlü ve Pozitif İlişki
Araştırmanın temel sonucu ise açık ve net:
Bilişsel esneklik ile yaratıcılık arasında güçlü ve pozitif bir ilişki bulunuyor.
Bu ilişki, sporcuların sahada beklenmedik durumlara verdiği tepkilerin, yalnızca fiziksel hazırlıkla değil, zihinsel esneklikle de şekillendiğini ortaya koyuyor.
Bilimsel Sonuç ve Etkisi
Tez bulguları, sporcuların performans gelişiminde zihinsel becerilerin sistemli biçimde ele alınması gerektiğini gösteriyor. Araştırma; antrenörler, spor psikologları ve spor bilimciler için zihinsel antrenmanların yapılandırılması konusunda bilimsel bir referans sunuyor.
Kaynak
Bu haber, Nazlı Can İNCİ tarafından hazırlanan
“Sporcularda Bilişsel Esneklik ve Yaratıcılık” başlıklı,
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı bünyesinde 2025 yılında tamamlanan yüksek lisans tezine dayanmaktadır. Tez No; 948651