Günümüzde yaygın olarak görülen sağlık sorunlarından biri olan varis, genellikle bacaklarda ortaya çıkan genişlemiş ve belirginleşmiş damarlar şeklinde kendini gösteriyor. Cildin hemen altında mavi ya da mor renkte görülebilen bu damarlar, zaman zaman ağrıya ve kaşıntıya da neden olabiliyor.
Varis, damar duvarlarının zayıflaması ve damarlardaki kapakçıkların düzgün çalışmaması sonucu ortaya çıkıyor. Bu durum, kanın damarda birikmesine ve damarların şişerek kıvrımlı hale gelmesine yol açıyor. En sık bacak, ayak ve ayak bileği çevresinde görülüyor.
Varisin Belirtileri Neler?
Varisin en yaygın belirtisi, cilt yüzeyinde görülen kalın ve buruşuk damar yapılarıdır. Bunlara eşlik eden diğer belirtiler ise şöyle:
Belirgin Damar Yapısı: Mavi veya mor renkte, cilt yüzeyinde dalgalı şekilde ilerleyen damarlar.
Bacaklarda Ağırlık Hissi: Kanın geri dönüşünün zorlaşması nedeniyle bacaklarda yorgunluk ve baskı hissi oluşabilir.
Kaşıntı ve Yanma: Varisli bölgelerde cilt yüzeyinde kaşıntı ve yanma şikâyetleri sıkça görülür.
Kramplar: Özellikle gece saatlerinde baldır kaslarında kramp meydana gelebilir.
Şişlik: Gün sonunda bacak ve ayaklarda gözle görülür ödem oluşabilir.
Cilt Renk Değişimi ve Yaralar: İlerlemiş varis durumlarında ciltte renk değişimleri ya da açık yaralar (venöz ülser) oluşabilir.
Sürekli Yorgunluk: Dolaşım sisteminin yavaşlaması nedeniyle bacaklarda sürekli bir yorgunluk hissi oluşabilir.
Varis Neden Ortaya Çıkar?
Varis oluşumunda temel neden, damar yapısının zayıflaması ve iç basınç dengesinin bozulmasıdır. Bu bozulma, damarlardaki kanın geriye akışını engelleyen kapakçıkların işlevini yitirmesine neden olur. Bu duruma yol açabilecek başlıca etkenler şunlardır:
Genetik Faktörler: Aile bireylerinde varis olan kişilerde risk daha yüksektir.
Dolaşım Problemleri: Uzun süreli ayakta durmak ya da hareketsiz kalmak dolaşım sistemini olumsuz etkiler.
Hormon Değişimleri: Özellikle gebelik ve menopoz dönemlerinde hormon seviyelerinde yaşanan değişimler, damar yapısını etkileyebilir.
Yaş: İlerleyen yaşla birlikte damarlar elastikiyetini kaybederek zayıflar.
Diğer Etkenler: Yüksek tansiyon, obezite ve sigara kullanımı gibi durumlar da varis oluşumunu tetikleyebilir.
Varise Ne İyi Gelir?
Varis rahatsızlığına karşı alınabilecek bazı önlemler ve uygulamalar, şikâyetleri azaltmada etkili olabilir:
Egzersiz: Yürüyüş, yüzme veya bisiklet sürmek kan dolaşımını artırarak damar sağlığına destek olur.
Kilo Kontrolü: Fazla kilolar damarlar üzerindeki baskıyı artırdığı için sağlıklı kilonun korunması önemlidir.
Beslenme: Lifli gıdalar, sebzeler ve meyveler açısından zengin bir diyet dolaşımı destekler.
Ayakkabı ve Kıyafet Seçimi: Yüksek topuklu ayakkabılardan ve dar kıyafetlerden kaçınılmalıdır.
Bacakları Yüksekte Tutmak: Dinlenirken bacakların kalp seviyesinin üzerine kaldırılması dolaşımı kolaylaştırır.
Varis Çorabı Kullanımı: Kompresyon çorapları, damarların sıkışarak düzgün çalışmasına yardımcı olur.
Varis Nasıl Tedavi Edilir?
Varis tedavisi, hastalığın şiddetine ve bireyin yaşam kalitesine göre şekillenir. Uygulanan bazı yöntemler şunlardır:
Kompresyon Çorapları: Damarları destekleyerek şişliği azaltmaya yardımcı olur.
Enjeksiyon (Skleroterapi): Damar içerisine özel solüsyonlar enjekte edilerek damar kapatılır.
Lazer Tedavisi: Lazer ışınları yardımıyla damar yüzeyleri kapatılarak varisler tedavi edilir.
Cerrahi Müdahale: İleri derecede varisli damarların çıkarılması işlemi genellikle son çare olarak uygulanır.
Bacakları Yükseltme Uygulamaları: Gün içerisinde belirli aralıklarla bacakların yükseğe kaldırılması dolaşımı iyileştirir.
Varis Nasıl Önlenebilir?
Varisin tamamen önlenmesi mümkün olmasa da, riski en aza indirmek için şu öneriler dikkate alınmalıdır:
Uzun süre ayakta kalmaktan kaçınılmalı
Otururken sık sık pozisyon değiştirmeli
Günlük olarak hafif egzersiz yapılmalı
Sağlıklı vücut ağırlığı korunmalı
Giyilen kıyafetler rahat ve dolaşımı engellemeyecek şekilde seçilmeli
Gerekirse doktor önerisiyle destek çorapları kullanılmalı