Bazen çay yaparken, bazen fırında yemek pişirirken, bazen de ütü yaparken elimizi, kolumuzu yakabiliriz. Yanıklar en sık karşılaşılan ev kazalarıdır. Yanıklar; dışsal bir faktör sonucu o bölgedeki etkilenen cilt katmanlarının ciddi şekilde hasarlanmasıdır. Bu cilt hasarı genellikle ısıyla temastan sonra oluşur. Bazen bu bir ısı teması değil, kimyasal ya da radyasyon sonucu da olabilir.
Kuru ısıdan kaynaklanan (bir ateş ya da demir gibi) yanıklar ve ıslak sonucu oluşan yanıklar (haşlanma, sıcak su veya buhar gibi) yaygın görülür. Yanıklar çocukların da acil servise götürülmesinin nedenlerinden biridir. En çok çocuklar, engelliler ve yaşlılar yanık riski taşır. Bu kişiler kızgın tencereye değerek ya da kaynar suyla yanabilirler. Çocuklarda haşlanma yanığı dediğimiz sıcak çay, kahve ya da süt yanıkları sık görülürken, gençlerde çakmak, havai fişek, kibrit ve güneş yanıkları daha sık görülür. Diğer yanık nedenleri şu şekildedir:
Herhangi bir sebeple yanan bölgedeki izlerin kapanması için bir süre beklemek gerekir. Yanığın derinliğine ve seviyesine bağlı olarak oranım süresi ile geriye kalan iz farklılık gösterir.
Ancak özellikle büyük boyutlu ve derin yanık izleri zaman içinde iyileşerek ağrı ya da sızıya sebep olmasa bile kişiye rahatsızlık verebilir. Bu izler yüz, el, kol, bacak gibi görünür bölgelerdeyse kişinin iş yaşamına ve sosyal hayata katılma seviyesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Yanık Dereceleri Nelerdir?
1. derece yanık: Ortalama 1-2 hafta içinde kendi kendine iyileşir. Doktorun vermiş olduğu kremler kullanılmalıdır.
2. derece yanık: Yaklaşık 2 hafta içinde iyileşirler. Bazen iz bırakırlar, ancak zamanla bu iz kaybolabilir.
3. derece yanık: Bu yanıkların iyileşmesi aylar hatta yıllar alabilir. Geride yanık izi bırakırlar. Mutlaka uzman kontrolünde tedavi edilmesi gerekir.
Yanık izleri nasıl tedavi edilir?
Öncelikle doktorunuzla konuşmadan evde hiçbir tedaviyi denemeyin.
Birinci ve ikinci derece yanıklar için, doktor genellikle antibiyotik merhem verir. Bu merhemi düzenli olarak kullanın ve ince bir tabaka halinde uygulayın.
Bölgeyi korumak ve cildin iyileşmesine yardımcı olmak için, yanık bölgesini yapışmaz steril gazlı bezle örtün.
Cildin iyileşmesine destek olmak için, kompresyon giysileri giyin.
Derinin üzerinde oluşan kabarıkları kesinlikle patlatmaya çalışmayın.
Yanık bölgesini her zaman temiz tutmaya çalışın.
Yanık bölgesine çok sıcak su gelmemesine dikkat edin. Mümkünse, ilk günler sıcak duş almaktan kaçının.
Yanık izi için bitkisel çözüm önerileri
- Aloe vera
- Hindistan cevizi
- Soğuk çay
- Elma sirkesi
- Bal
- Yumurta akı
- Patates
- Lavanta yağı
- Papatya yağı.
Genel çerçevede yukarıda verilen farklı bitkisel çözüm yöntemleri izlerin geçmesinde önemli bir fırsat verir. Tabii bu doğal ve bitkisel kaynaklar belirli bir karışım üzerinden özel olarak uygulanır. Ancak aloe vera gibi çözümlerde, doğrudan bitkiden çıkan jel yanık izine sürülebilir.
