Evrenin yaşı 13.8 milyar yıl olarak kabul ediliyor. Peki ama zaman bile evrenle başladıysa, Büyük Patlama nasıl gerçekleşti? Zaman yokken patlama olabilir mi? Tesadüf gerçekten tesadüf mü? Bilimin en derin sorularından birini özgün içerikle ele alıyoruz.
Evrenin Doğumu: 13.8 Milyar Yıl Öncesine Yolculuk
Modern kozmolojiye göre evren, yaklaşık 13.8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama (Big Bang) ile ortaya çıktı. Bu patlama yalnızca maddeyi, enerjiyi ve mekânı değil; zamanı da beraberinde getirdi. Bu noktada akıllara çarpıcı bir soru geliyor:
Zaman yokken patlama nasıl oldu?
Zaman Olmadan Olay Olabilir mi?
Zaman, olayların ardışıklığını mümkün kılar. Zaman olmadan "önce" ve "sonra" kavramları da yoktur. Bu durumda "Büyük Patlama öncesi ne vardı?" sorusu anlamsızlaşır. Çünkü “önce” dediğimiz şey bile zamansal bir bağlam gerektirir.
Bu da bizi şu çelişkiye getiriyor:
Bir şeyin meydana gelmesi için değişim gerekir. Değişim içinse zaman. Zaman yoksa nasıl bir olay meydana gelebilir?
Hiçlikten Varlığa: Bilim mi Felsefe mi?
Büyük Patlama'nın nedeni konusunda bilim insanları farklı yaklaşımlar sunar:
-
Kuantum dalgalanmalarından doğan evren modeli, "hiçlik" denilen şeyin aslında enerji düzeyi sıfıra yakın bir kuantum vakumu olduğunu öne sürer.
-
Bazı fizikçiler ise zamansız ve nedensiz bir başlangıç olasılığını kabul eder: Yani evrenin, bizim anlayışımızın dışında bir "başlangıç biçimi" olabilir.
Ancak her modelde ortak bir soru gündeme gelir:
"Neden bir şey var da, hiçbir şey yok?"
Tesadüf Gerçekten Tesadüf mü?
Evrenin tesadüfen oluştuğu fikri, birçok kişiyi rahatsız eden felsefi bir boşluk yaratır. Çünkü:
-
Tesadüf, bir olasılık içinde seçim anlamına gelir.
-
Olasılık için de belirli koşullar, zaman, mekân ve neden-sonuç ilişkisi gerekir.
-
Ancak evrenin kendisi bu koşulları oluşturmuştur.
Yani "tesadüf" kavramı bile evrenden sonra anlam kazanır.
Bu durumda şu soruyu sormak gerekir:
Evrenin var olmasını sağlayan şey, evrenin kendisiyle birlikte ortaya çıkmışsa, bu nasıl mümkün olabilir?
Kendi Kendini Yaratan Evren: Mantıklı mı?
Kimi teoriler, evrenin kendi kendine oluştuğunu öne sürer. Ancak bu, mantıksal bir paradoks yaratır:
Bir kitap kendini yazabilir mi? Ya da bir saat kendi parçalarını bir araya getirip kendini çalıştırabilir mi?
Bilimsel açıklamalar burada sınırlanırken, felsefi sorular devreye girer:
Evren sonsuz döngüler hâlinde mi var oluyor? Yoksa bizim anlamlandıramadığımız bir dış mekanizma mı var?
Bilimin Sınırında Bir Soru
Bilim, evrenin ilk anlarından itibaren nasıl geliştiğini açıklamada oldukça başarılıdır. Ancak "nasıl başladı?" ve "neden başladı?" soruları, hâlâ cevaplanamamış sorular olarak duruyor. Bu noktada:
-
Bilimsel merak
-
Felsefi sorgulama
-
Teolojik yaklaşımlar
birbirine karışıyor.
Sessizliği Patlatan İlk Saniye
Zamanın, nedenselliğin ve tesadüfün bile olmadığı bir "an"da, evrenin nasıl var olduğu hâlâ gizemini koruyor.
Ancak belki de en büyük keşif, sorular sormaya devam etmekte gizli.