Bilim dünyası, gece uyanık kalma alışkanlığı olan herkesi yakından ilgilendiren çarpıcı bir hipotezi masaya yatırdı. Araştırmacılar, insan beyninin gece yarısından sonra adeta ‘vites değiştirdiğini’ ve bu durumun bizi olumsuz düşüncelere, tehlikeli fikirlere ve riskli dürtülere karşı çok daha açık hale getirdiğini tespit etti.
Frontiers in Network Psychology dergisinde yayımlanan ve “Gece Yarısından Sonra Zihin” başlığını taşıyan bu bilimsel bulgular, vücudumuzun ve beynimizin duygularımızı ve davranışlarımızı derinden etkileyen 24 saatlik bir ritme (biyolojik saat) sahip olduğunu ortaya koyuyor.
GECE 00:00'DAN SONRA KENDİNİZE HAKİM OLMAK ZOR
Science Alert portalının aktardığı bilgilere göre, gece yarısından sonra uyanık kalan kişilerde yaşananlar şunlar:
-
Olumsuz Duygular Tavan Yapıyor: İnsanlar daha çok kötü ve olumsuz şeylere odaklanıyor.
-
Riskli Fikirler Cazip Geliyor: Gündüz 'asla yapmam' denilen tehlikeli eylemler, gecenin karanlığında 'neden olmasın' düşüncesine dönüşüyor.
-
Öz Kontrol Kayboluyor: Kendini tutma, rasyonel düşünme ve mantıklı kararlar alma yeteneği ciddi oranda zayıflıyor.
Bu değişimlerin temelinde, uyku, ruh hali ve bilişsel işlevleri düzenleyen vücudumuzdaki iç saat, yani sirkadiyen ritim yatıyor.
Bu konuda çalışma yapan bilim adamları, "Gece yarısı uyanık olan milyonlarca insan var ve beyinlerinin gündüz saatlerindeki kadar iyi çalışmadığına dair oldukça sağlam kanıtlar bulunuyor. Sağlıkları ve güvenlikleri bundan etkileniyor," uyarısında bulunarak, daha fazla araştırma yapılması gerektiğini özellikle vurguluyor.
KENDİNE ZARAR VERME RİSKİ ÜÇ KAT ARTIYOR!
Bilim insanları, bu bulguların sonuçlarının ne denli hayati olduğunu çarpıcı örneklerle gösteriyor.
Bağımlılık ve Uykusuzluk İkiz Tehlike: Gündüz saatlerinde eroin isteğine direnen bir bağımlının, gece geldiğinde bu dürtüye kolayca yenik düşmesi veya uykusuzluk çeken bir öğrencinin giderek artan yalnızlık duygusuyla kendine zarar verme düşüncesine sürüklenmesi gibi vakalar bu durumla açıklanıyor.
En Korkutucu Veri: Yapılan araştırmalar, gece yarısı ile sabah 6.00 arasındaki saatlerde kişinin kendisine zarar verme riskinin, günün diğer saatlerine kıyasla yaklaşık üç kat daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Bilim insanları, bu saatlerde yalnızlık ve acıdan kaçış fikrinin akla daha kolay geldiğini ve kişiyi durdurabilecek kimsenin de uyanık olmadığını belirtiyor.
Aynı şekilde, yasa dışı madde kullanımına bağlı aşırı doz ölümlerinin de gece saatlerinde ciddi oranda arttığı gözlemlendi.
PİLOT VE SAĞLIKÇILAR İÇİN ÖZEL İNCELEME TALEBİ
Araştırmacılar, bu nörolojik değişimlerin sadece yorgunlukla değil, gecenin kendine özgü biyolojik etkileriyle de ilişkili olduğunu düşünüyor.
Özellikle pilotlar, doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık çalışanları gibi gece vardiyasında görev yapan ve kritik kararlar vermek zorunda olan kişilerin bu riskler açısından acilen detaylıca incelenmesi gerektiği vurgulanıyor. Zira bu meslek gruplarının vereceği kararlar, sadece kendi hayatlarını değil, yüzlerce kişinin hayatını etkileyebilir.
Bilim adamları, günün yaklaşık dörtte birinde, yani gece saatlerinde, insan zihninin nasıl çalıştığı konusunda hâlâ birçok bilinmez olduğunu kabul ediyor ve bu konuda daha çok kafa yorulması gerektiğini ekliyor.
